Pogledajte idejni projekt za Turističko-rekreacioni centar Pale

Ski-centar Ravna planina, udaljen 3 kilometra od centra Pala, 15 kilometara od Jahorine i 17 kilometara od Sarajeva, postaje prava turistička atrakcija.

Nakon što je uvršten na listu svjetskih skijališta, jer je dobio FIS homologaciju za organizaciju međunarodnih takmičenja, ovaj centar se našao na listi pored svjetski poznatih skijališta kao što su Kicbil i Kranjska Gora.

Tako se Ski centar "Ravna planina" polako približava svom cilju, a to je da postane skijalište na kojem će se održavati velika takmičenja.

Inače, ski staza u podnožju planine, gondola koja ide do predmetne lokacije centra su prelijep prizor. To potvđuje i master rad mladog arhitekte Vladana Golijanina koji je uradio idejni projekt za Turističko-rekreacioni i sportski centar u Palama.

U razgovoru za portal Akta.ba Golijanin kaže da je kompletan projekat kompleksa samoinicijativno djelo.

"Tema za koju sam se zainteresovao je rađena u svrhe odbrane magistarskog rada. Velika posvećenost projektu je proizašla iz zainteresovanosti za lokalitet i prepoznavanja potencijala okoline. Sastavni dio projekta je detaljan analitički dio istraživanja oblasti turizma kao i istorijskog aspekta šireg lokaliteta koji je rezultirao izradom idejnog projekta", priča nam on.

IDEJA I ŠIRA LOKACIJA

Po njegovim riječima, sama ideja i jedan od osnovnih razloga odabira ovakve teme jeste činjenica da Bosna i Hercegovina raspolaže ogromnim turističkim potencijalom koji po njemu treba bolje iskoristiti kako bi turizam postao primarna privredna grana naše domovine. "Mnoge zemlje svijeta najveći dio prihoda iz turizma ostvaruju  po osnovu planinskog turizma. Planinski turizam BiH raspolaže povoljnim prirodnim resursima kao što su rijeke, planine, čist vazduh koji omogućuju različite vidove turizma kao sto su sportski, zdravstveni, ekološki, lovni, ribolovni, naučni, edukativni, avanturistički, ekstremni i drugi...", ističe Golijanin za portal Akta, dodajući da je najbolji primjer ovakvog potencijalnog predjela opština Pale, olimpijska planina Jahorina, Ravna planina, Romanija i okolina.

Ovakvi predjeli, kaže, nude raznovrsnu klimu koja je osnov za različite vidove planinskog turizma kako zimskog, tako i ljetnog.

"Pale su po svojim prirodnim ljepotama, čistom vazduhu, prekrasnim četinarskim šumama, planinskim livadama i obilnim pitkim izvorima već odavno poznate kao vazdušna banja i omiljeno izletište. Ljеpоtа оkоlinе, čist vаzduh i blizinа skiјаških tеrеnа nа Јаhоrini prеdstаvlјајu prirоdnu dispоziciјu i rеаlnu оsnоvu zа rаzvој turizmа", ističe on.

STRATEŠKI CILJEVI PROJEKTA

Planirani turističko-rekreacioni centar za cilj ima da upotpuni turističku ponudu opštine Pale i da grupiše različite programske cjeline u odnosu na nove trendove planinskog turizma. Glavni motivi posjete turista turističko-rekreacionom centru bi bili: zdravlje, odmor, rekreacija, sport i edukacija.

Centar je zamišljen kao objekat palninskog tipa, sa raznim sportsko-rekreacionim i edukativnim programima tokom cijele godine. S obzirom na izuzetno atraktivnu lokaciju koja se nalazi u okruženju raznih turističkih potencijala centar ima cilj umrežavanja istih u jednu cjelinu kako bi na taj način obogatio turističku ponudu opštine Pale i regiona.

VJEŠTAČKO JEZERO OKO KOGA SE SVE ŠIRI​​

S obzirom da se radi o turističkom centru osim razrade idejnog rješenja primarnih objekta u obuhvat planske razrade ulazi značajna površina oko istih. Oko projektovanih objekata se nalazi mnoštvo različitih programskih cjelina od kojih su neke projektovane a neke šematski prikazane.

"Širi obuhvat rješenja možemo podijeliti u par funkcionalnih zona kao što su: zona centralnog objekta sportsko-rekreacionog centra, zona staza za šetanje (vidikovci), zona sportskih aktivnosti na otvorenom (igralište, teretana na otvorenom), zona ekstremnih sportova (paraglajding, penjanje uz stijene), zona adrenalin parka, zona rekreacije oko jezera, zona ski staze, zona pješačkih i biciklističkih staza, zona staze za sanke i motore, zone vertikalnog transporta, zona smještajnih jedinica (bungalova)", objašnjava tvorac idejnog projekta.

Planski obuhvaćene zone kao i površine rješene idejnim projektom zauzimaju površinu od 36 000 m2. Pomenute zone su uvezane parternim stazama i čine jednu cjelinu.

Kao najdominantniji „marker“ u prostoru jeste postojeće vještačko jezero oko koga se sve radijalno širi. Jezero trenutno služi za vještačko osnježavanje ski staze, nepravilnog je oblika koji posjeća na kružnicu prečnika oko 70 m i kao takvo zauzima površinu od 3612 m2.

Ukupna bruto zatvorena površina kompleksa je oko 2600 m 2 + terase (platoi) oko 800 m2.

UKRATKO O KONCEPTU SAMOG KOMPLEKSA

"Moglo bi se reći da je čitav koncept oblikovanja i rasporeda najvećim dijelom bio inspirisan kvalitetnoj orijentaciji, igrama svjetlosti te korišćenju prirodnih, neiscrpnih vidova energije. Izlomljene krovne ravni objekta su prilagođavane nagibima ulaska svjetlosti u isti. Na kosim krovnim ravnima objekta su instalirani solarni paneli, koji proizvode odnosno akumuliraju električnu energiju. Paneli se nalaze na krovnim ravnima različitih nagiba tako da u svakom dobu dana poprimaju optimalne količine sunčeve energije. Konfiguracija pokrenutog terena riješena je na način da se objekat kaskadno ukopava u isti te se iz zemlješta i podzemnih voda apsorbuje toplota i prenosi u objekat", opisuje on.

Ovakav vid koncepta za cilj ima ulogu samoodrživosti odnosno maksimalnog iskorištenja prirodnih energenata a minimalno korištenje dodatnih izvora energenata.                                          

Objekat (centar) je organizovan tako da se kroz njega provlače različiti funkcijonalni ”blokovi” a to su odmor, ugostiteljstvo, sport, rekreacija, relaksacija i edukacija.

Koncept arhitektonske forme gabarita,”blokova” je vezan za prirodu lokacije. Objekti su postavljeni na afirmativnoj poziciji, odnosno na vrhu brda (padine) gde se nalazi gusta četinarska šuma koja predstavlja jedini ”susjed” istog. S obzirom da je teren pokrenut odnosno u nagibu i objekti su poprimili formu pokrenutih ”masa” koje se kaskadno ređaju po istom. Zamišljene fizičke strukture ”izranjaju” iz terena i sa zasvedenim kosim krovovima čine jeinstvenu cjelinu. Oblikovanje i orijentacija fasadnih staklenih površina na sve strane za cilj ima povezanost enterijerskog prostora, odnosno što veći doživljaj prirodnog okruženja u samom objektu kao i maksimalno iskorištenje sunčeve energije. Centar je uklopljen u okolni pejzaž i predstavlja njegov dio, dok staklene fasade omogućavaju da priroda ”ušeta u enterijer”.

Obzirom na specifičnost lokacije odnosno visinkih razlika projektom je predviđen niz sportsko-rekreacionih aktivnosti. Neke od njih su više ekstremne dok su druge prilagođene zabavi i rekreaciji prosječnog čovjeka.

PROBLEMATIKA OKRUŽENJA

Suštinska koncepcija svih planinski centara jeste ta da se vrhovi planina koriste za sportske aktivnosti i da kao takvi na neki način ostanu „netaknuta priroda“ a podnožja prerastu u urbani centar sa raznim turističkim ponudama.

Jahorina je postala preizgrađena i zagušena saobraćajom a sa druge strane i fizičkim strukturama koje su bez nekog planskog rješenja ređane „jedna na drugu“. Velikom potražnjom slobodnih parcela, ekspanzijom izgradnje planine te poslijeratnim nelegalnim gradnjama privatnih objekata Jahorina počinje da gubi izgled i sve više liči na grad. Posljedice ovakvog razvoja centra su gubici prirodnih resursa, prvenstveno vode. Podnožje Jahorine obiluje sa više pitkih izvora od kojih su najdominantniji izvor Bistrica i izvor rijeke Prače. Isti izvori napajaju velike dijelove grada Istočno Sarajevo, grada federalnog Sarajeva i opštine Pale. Neracionalnim korišćenjem (razasipanjem) i uništavanjem prironog okruženja dovodi se u pitanje održivosti.

Takođe činjenica koja vodi ka ideji formiranje turističko-rekreacionog centra jeste ta da je grad Pale i pored obilnih potencijala postao „tranzitna saobraćajnica“ turista koji gravitiraju ka Jahorini. Glavni razlozi ovakvog stanja na Jahorini jesu: neadekvatno ulaganje u turizam na lokalnom nivou grada kao i dozvoljavanje privatnicima da veliki kapital novca ulažu u izgradnju privatnih objekata po planini.

PROJEKAT OTVOREN ZA INVESTITORE

Velika medijska dostupnost, odnosno pristup internetu u svakom trenutku, te mogućnost da se virtuelno prošetamo ulicom „Pariza“ čini čovjeka zasićenim za takvim destinacijama te nedovoljno motivisanim za odlazak na ista mjesta. Dok sa druge strane boravak u ovakvom prostoru kao što je lokacija predmetnog turističko-rekreacionog centra se ne može prenijeti virtuelno nego se može samo doživjeti.

"Palama nedostaje dosta sadržaja koji bi zadržali turiste? Da! Ali ti sadržaji nisu prirodna bogatstva, niti blizina olimpijske planine Jahorine, ni blizina aerodroma,...već su to dobre ideje i učestvovanje stručnog kadra u kreiranju i provođenju strategija! Uz potencijalne investitore, aktivne lokalne zainteresovane strane, kao i uz podršku državne, regionalne I lokalne administracije, bilo bi moguće stvoriti profesionalno i dobar struktuiran planinski centar koji bi se prepoznavao kao jedan od vodećih centara u jugoistočnoj Evropi. U koliko se budu ulagala sredstva u predložene aktivnosti kao što je izgradnja predmetnog turističko-rekreacionog centra te se budu ista provodila na odgovarajući način, Pale bi ponovo mogle da zadobiju zasluženi ugled – prema sloganu “Jahorina – olimpijska planina”, ističe naš sagovornik.

Napominje da se radi o velikom kompleksu i širokom obuhvatu, te mnoštvu programskih cjelina i prilično ozbiljnoj investiciji tako da se još nijedan investitor nije oglasio o odobrenju projekta.

"Ipak, to ne znači da neće jednog dana, jer je do sada koncept projekta naišao na pozitivne kritike. Kompletan lokalitet postojećeg turističkog centra je u velikom razvoju i ići će u nekom pravcu koji najviše zavisi od same kompanije Majnex",  naglašava Golijanin, dodajući da je projekat otvoren i za druge zainteresovane investitore koji mu se mogu javiti budući da odlično poznaje lokaciju, šire okruženje i da je dosta upućen u sam koncept širenja kompleksa i vezi sa okolnim turističkim potencijalima i Jahorinom.

S.B.