Analiza DEP-a: Akcize donijele 33, a carine 66 miliona KM u budžet

Tokom prvog kvartala 2018. godine u Bosni i Hercegovini je nastavljen rast fizičkog obima industrijske proizvodnje u nešto jačem intenzitetu u odnosu na prethodnu godinu. Tako je Bosna i Hercegovina u prvom kvartalu 2018. godine zabilježila povećanje fizičkog obima industrijske proizvodnje od skoro pet posto u odnosu na isti period prethodne godine, novi su podaci Direkcije za ekonomsko planiranje BiH.

Ako posmatramo po sektorima, povećanja proizvodnje su registrirana u prerađivačkoj industriji i u okviru sektora za proizvodnju električne energije, dok je proizvodnja u okviru bh. rudnika bila nešto niža u odnosu na isti period prethodne godine.

Prema podacima BHAS-a za prvi kvartal 2018. godine u okviru bh. prerađivačke industrije registrirano povećanje proizvodnje od skoro 3 posto u odnosu na prethodnu godinu.

Posmatrano po granama, najznačajnija povećanja proizvodnje registrirana su u okviru izvozno orijentisanih grana kao što su proizvodnja namještaja 3,5%, baznih metala 10%, farmaceutskih proizvoda 12,4%, koksa i rafiniranih naftnih proizvoda 27,6%, te papira i proizvoda od papira od preko 30%. Međutim, čini se da je najzančajniji doprinos povećanju ukupne industrijske proizvodnje zabilježen u okviru sektora za proizvodnju električne energije gdje je u K1 2018. godine u odnosu na isti period prethodne zabilježeno povećanje proizvodnje od preko 15%. Ovaj porast prozvodnje ukupne električne enegije u K1 2018. godine ostvarn je zahvaljujući povećanju proizvodnje električne energije u okviru hidroelektrana koja je udvostručena u odnosu na isti period prethodne godine.

S druge strane, tokom posmatranog perioda došlo je do samanjenja proizvodnje u okviru termoektrana za oko 10%. Ovaj pad proizvodnje električne energije u okviru termoelektrana negativno se odrazio i na proizvodnju u bh. rudnicima uokviru kojih je tokom prvog kvartala 2018. godine zabilježeno smanjenje proizvodnje od preko 3%.

TRŽIŠTE RADA

Što se tiče tržišta rada ukupan broj zaposlenih lica u februaru 2018. godine iznosio je 791,4 hiljada i veći je za 3,2 posto u odnosu na isti mjesec prethodne godine. Najznačajniji doprinos rastu ukupnog broja zaposlenih lica bio je u području djelatnosti prerađivačke industrije uz stopu rasta od 8,4% u odnosu na februar 2017. godine.

Pored industrije značajan rast broja zaposlenih lica bio je u području djelatnosti pružanja smještaja, te pripreme i usluživanja hrane uz stopu rasta od 11,4% g/g, a potom djelatnosti trgovine na veliko i malo, popravka motornih vozila i motocikala (3,3% g/g). U martu 2018. godine ukupan broj registrovanih nezaposlenih lica u BiH manji je za 7% u odnosu na mart 2017. godine i iznosio je 466,3 hiljada.

JAVNI PRIHODI I INDIREKTNI POREZI

U prva tri mjeseca 2018. godine, na nivou BiH, je prikupljeno oko 3,5 milijarde KM javnih prihoda. U poređenju sa istim periodom prethodne godine, navedeni prihodi su ostvarili rast od 8,0%. U strukturi javnih prihoda sa oko 48% učestvuju prihodi naplaćeni od strane UIO, a oko 52% ukupnih prihoda čine prihodi u nadležnosti entitetskih poreskih uprava.

Mart mjesec 2018. karakteriše nešto slabija naplata bruto prihoda od indirektnih poreza, ponovni rast povrata sa jedinstvenog računa UIO BiH, što je rezultiralo niskom stopom naplate neto prihoda od indirektnih poreza (svega 2,9% g/g) u toku posmatranog mjeseca, a što se, sa druge strane, odrazilo i na nižu stopu rasta za prva tri mjeseca. Slabija naplata bruto prihoda od indirektnih poreza, tokom marta mjeseca, rezultat je smanjenja prihoda od akciza i ostalih prihoda.

U prva tri mjeseca, po osnovu PDV-a ukupno je naplaćeno oko 1,2 milijarde KM bruto prihoda, odnosno 855 miliona KM neto prihoda. Prihodi od PDV-a, u poređenju sa prva tri mjeseca prethodne godine, veći su za 8,4%, u poređenju sa istim periodom prethodne godine.

Preko 60% prihoda od PDV, su prihodi po osnovu uvoza, a ostatak čini domaći PDV. Prema podacima iz državne prijave, prihodi od PDV-a bilježe rast od 9,9%. Rast prihoda od PDV, prema poreskim prijavama, ostvaren je zahvaljujući rastu prometa kako uvoznih roba i usluga (3,1%), tako i domaćeg prometa istih (11,2%).

AKCIZE

Tokom prva tri mjeseca tekuće godine, prikupljeno je oko 33 miliona KM neto prihoda od akciza, što predstavlja povećanje od 5,5% u poređenju sa istim periodom prethodne godine. 78% prihoda od akciza čine uvozne akcize, pa je razumljivo da je njihov rast od 18,5% g/g, dao najviši doprinos ukupnom rastu prihoda od akciza. U istom, posmatranom, periodu, prihodi od domaćih akciza su smanjeni za oko 20%. Prihodi od akciza na naftu i naftne derivate su smanjeni za prva tri mjeseca za 0,6%, kao rezultat smanjena prihoda i od uvoza a i domaćeg prometa ovim proizvodom u mjesecu martu. U istom periodu, prihodi od akciza na duvan i duvanske prerađevine su rasli oko 9,6% g/g. Rast je ostvaren zahvaljujući rastu prihoda od akciza na uvozni duvan i duvanske prerađevine, dok prihod od akciza na domaći duvan i duvanske prerađevine nastavljaju da se smanjuju. U istom periodu, prihodi po osnovu ostalih akciza bilježe smanjenje.

CARINE I PUTARINE

Po osnovu carina za prva tri mjeseca tekuće godine je naplaćeno oko 67 miliona KM bruto prihoda, odnosno oko 66 miliona KM neto prihoda. U poređenju sa isitim periodom prethodne godine, prihodi od carina su ostvarili rast od 7,2%.

Kao rezultat primjene novog Zakona o akcizama, i prihodi od putrina se povećavaju sa svakim novim mjesecom. Tako je po osnovu putarina, za prva tri mjeseca, prikupljeno oko 113 miliona KM. U poređenju sa istim periodom prethodne godine, ovi prihodi su ostvarili rast od 46,4%.

Raspoređeni prihodi. Nakon 20% ukupno prikupljenih sredstava, za minimalne rezerve (povrate) UIO je za prva tri mjeseca izdvojila oko 346 miliona KM ili 16,7% više, nego u istom periodu prethodne godine. Preostalih 80% se odnosi na finansiranje svih nivoa vlasti u BiH. Odnosno, krajnjim korisnicima je raspodjeljeno oko 1,4 milijardi KM (8,3% više).