Istražili smo: Koliko državnih preduzeća u stečaju čeka na nove vlasnike?

Zadnjih godina, a možemo slobodno reći i decenija, stečaj je postao sinonim za mnoge nekadašnje industrijske gigante u bivšoj Jugoslaviji. U nevjerici smo posmatrali, a posmatramo još uvijek, kako nestaju firme i preduzeća koja su nekad bila ponos i pokretač ekonomije, a obespravljeni radnici, s vrlo često neuvezanim radnim stažom, na rubu siromaštva, pravdu traže na ulici. Njihove pobjede su, uglavnom, jalove.

Prema Registru preduzeća koji je Agencija za privatizaciju u Federaciji BiH formirala sa važečom visinom i strukturom kapitala sa stanjem na dan 31.12.1999. godine, za privatizaciju u Federaciji BiH, predviđeno je 1.450 preduzeća. Do danas je privatizovano 1.088 preduzeća ili 75%.

Prema navedenom Registru za privatizaciju preostala su 362 preduzeća ili 25%.

“Kada je u pitanju kapital preduzeća, za privatizaciju je nominirano 13,5 milijardi KM. Prodat je državni kapital u iznosu od 5,809 milijardi KM. Dakle, kroz sve vidove prodaje uključivo i malu privatizaciju, do danas je prodato oko 43% državnog kapitala nominiranog za prodaju”, kazali su za Aktu iz ove Agencije.

Opće je poznato da proces privatizacije traje poprilično dugo.  

Što se tiče metode prodaje državnog kapitala prema Zakonu o privatizaciji preduzeća to su Otvoreno prikupljanje ponuda (tender), Neposredna pogodba Berza i Javna ponuda dionica.

“Provedbenim aktima Agencije za privatizaciju u Federaciji BiH, na temelju zakonskih propisa, zavisno od metoda prodaje utvrđene su procedure za prodaju državnog kapitala, kao i rokovi za provođenje privatizacije državnog kapitala, koji su javni, transparentni i u skladu sa propisima se objavljuju. Prema tome, dužinu procesa privatizacije određuje metod privatizacije", rekli su nam. 

Kada govorimo o Republici Srpskoj, a prema podacima Investiciono - razvojne banke RS (IRB), planom rada za 2021. godinu obuhvaćena su preduzeća kod kojih su ispunjene pretpostavke za privatizaciju.

“Radi se o 10 preduzeća od čega su 3 novoosnovana preduzeća, odnosno preduzeća koja je Vlada RS osnovala na imovini kupljenoj u postupku stečaja i koja se nude metodom tendera, te 7 preduzeća koja se nude putem berze. Pored ovih preduzeća u portfelju Akcijskog fonda RS nalazi se i određen broj strateških preduzeća koja se privatizuju na inicijativu Vlade RS i resornih ministarstava i to putem posebnih privatizacionih programa koje donosi Vlada RS uz saglasnost Narodne skupštine RS”, pojasnili su nam iz IRB-a.

 Dodaju da u zavisnosti od metode privatizacije, različito je trajanje postupka privatizacije. Berzanska prodaja je metod koji zahtjeva najmanje vremana.

“Postupak od pripreme za prodaju, preko objavljivanja u sredstvima javnog informisanja, do same trgovine i realizacije posla na berzi može se okončati u periodu kraćem od mjesec dana, dok je prodaja putem tendera najzahtjevnija metoda i to naročito kod strateških preduzeća te može potrajati i par mjeseci”, pojasnili su.

B.K.