Novac iz dijaspore stvara radna mjesta: Uspješne poduzetničke priče iz Laktaša

Opština Laktaši nalazi se na sjecištu važnih saobraćajnica i na nekadašnjem rimskom Putu soli iz Dalmacije u Panoniju, u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine. Zbog blizine velikih regionalnih centara ova opština je i danas važna raskrsnica tokova robe, ljudi i kapitala. Ljude iz ove opštine karakterizira otvorenost i izrazit poduzetnički duh, što se ogleda u decenijama razvoja poduzetničke kulture. To potvrđuje i činjenica da na 1.000 stanovnika ima 12,8 aktivnih preduzeća, dok prosječan broj aktivnih preduzeća u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini na 1.000 stanovnika iznosi oko 8.

Na području ove opštine živi 36.850 stanovnika u 11 mjesnih zajednica, dok je njih oko 7.000 nastanjeno u dijaspori. Laktaši su ravničarski kraj sa kontinentalnom klimom, a najvažniji prirodni resursi su obradivo zemljište, šumski kompleksi, mineralne sirovine i termomineralni potencijal.

Podrška Opštine Laktaši - kroz projekat Migracije i razvoj - bila je usmjerena na različite privredne djelatnosti u okviru dvije posebne inicijative u saradnji sa dijasporom. Obje su realizirane sredstvima iz projektnog fonda, uz sufinansiranje Opštine Laktaši i finansijsko učešće poduzetnika iz dijaspore. U okviru prve inicijative finansijski i tehnički je podržano sedam različitih poduzetničkih i poljoprivrednih projekata, te je organizovan vrlo uspješan poslovni forum sa više od 50 učesnika i 15 uspješnih privrednika iz dijaspore.

Kroz dvije panel-diskusije otvorene su brojne teme i definirane perspektive razvoja ove opštine, uz mogućnost privlačenja novih investitora. Izrađene su publikacije i promotivni materijal o investicionim i poslovnim potencijalima na području opštine.

Poduzetničke projekte su finansijski podržali pojedinci i preduzeća iz dijaspore u iznosu od 30% od ukupne vrijednosti investicije. U okviru druge inicijative finansijski je podržano 8 dodatnih preduzeća iz prerađivačke industrije koja već imaju formaliziranu saradnju sa dijasporom, bilo kroz vlasničku strukturu ili saradnju sa poslovnim partnerima. Za ova preduzeća nabavljene su mašine, oprema i repromaterijal za obavljanje poslovne aktivnosti.

Realizaciju ovih aktivnosti također su sufinansirali poslovni partneri iz dijaspore u iznosu od 30% investicije, koja je uveliko pomogla zapošljavanju 30 ljudi. Također, s ciljem podsticanja ženskog poduzetništva, u oktobru 2015. godine organizovan je sajam Laktaši etno, koji je okupio više od 40 izlagača, što je privuklo više od 1.000 posjetilaca.

U sklopu sajma održane su tri panel-diskusije sa dijasporom o temama vezanim za mogućnosti uključenja dijaspore u lokalni društveno-ekonomski razvoj Laktaša, ulogu i značaj ženskog poduzetništva, te podršku proizvodnji tradicionalnih suvenira i ručnih radova. Također, opštinska uprava je pružila podršku registraciji djelatnosti kućne radinosti i uspostavljanju lanca vrijednosti sa dijasporom u proizvodnji opanaka i drugih tradicionalnih suvenira i ručnih radova.

"Dijaspora ima značajnu ulogu u funkcionisanju preduzeća na području opštine Laktaši, u vidu suvlasnika, kupaca ili dobavljača repromaterijala ili usluga. Činjenica da su neka od najuspješnijih preduzeća s područja opštine Laktaši osnovana u saradnji sa dijasporom govori u prilog tome da dijaspora zaista predstavlja veliki razvojni potencijal. U okviru projekta Migracije i razvoj svjedočili smo da uloga dijaspore može biti višestruka: prvo, pojavljuje se kao nosilac specifičnih znanja i vještina, kao dobavljač ili kupac proizvoda lokalnih preduzeća, i time pomaže izvoz lokalnih proizvoda; drugo, kao nosilac očuvanja i valorizacije običaja, kulture i tradicije; treće, dijaspora daje značajan doprinos osnaživanju i razvoju privatnog preduzetništva sa akcentom na kućnu radinost, stare zanate i žensko preduzetništvo", ističe Miroslav Kodžoman, bivši načelnik Opštine Laktaši.

Na području Laktaša posluju brojni vrlo uspješni poslovni subjekti, nastali upravo kroz plasman sredstava iz dijaspore. Opština se trudi da obezbijedi što bolje uslove za plasman investicionih ulaganja u vidu jednostavnih procedura za registraciju i logističke podrške.

Pored stvaranja uslova za privredni razvoj, u Laktašima se brižno njeguju i tradicija i kultura ovog kraja, uz blisku saradnju sa kulturno-umjetničkim društvima iz dijaspore. „Činjenica da su neka od najuspješnijih preduzeća sa područja opštine Laktaši osnovana u saradnji sa dijasporom govori u prilog tome da dijaspora zaista predstavlja veliki razvojni potencijal", ističe Miroslav Kodžoman, bivši načelnik Opštine Laktaši.

Preneseno iz publikacije Iseljeništvo i razvoj Bosne i Hercegovine - Uspješni primjeri saradnje u lokalnim zajednicama