Pravilnik o ovlašćenoj ispitnoj i službenoj laboratoriji za analizu hrane

Službeni Glasnik broj 03, 13.01.2023. godine

 

Na osnovu člana 45. stav 9. i člana 46. stav 7. Zakona  o hrani (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 19/17) i  člana 76. stav 2. Zakona o republičkoj upravi (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 115/18, 111/21, 15/22 i 56/22),  ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, uz mišljenje Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite, donosi

 

P R AV I L N I K

O OVLAŠĆENOJ ISPITNOJ I SLUŽBENOJ LABORATORIJI

ZA ANALIZU HRANE I HRANE ZA ŽIVOTINJE

 

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se uvjeti u pogledu prostora, opreme i kadra, postupak i način ovlašćivanja i  izvještavanja o rezultatima ispitivanja ovlašćenih ispitnih  i službenih laboratorija za analizu hrane i hrane za životinje.

 

Član 2.

(1) Ovlašćena ispitna laboratorija (u daljem tekstu: ovlašćena laboratorija) je laboratorija koju ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: ministar)  rješenjem ovlasti za obavljanje laboratorijske djelatnosti i  vršenje pojedinih metoda ispitivanja ili područja ispitivanja  hrane i hrane za životinje.

(2) Službena laboratorija je ovlašćena laboratorija koju  ministar, uz pribavljeno mišljenje Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite (u daljem tekstu: Ministarstvo zdravlja), rješenjem ovlasti za obavljanje analiza hrane i hrane za životinje  u svrhu službenih kontrola.

(3) Laboratorije iz st. 1. i 2. ovog člana obavezno se registriraju kao privredna društva, odnosno  javne ustanove ili  naučni instituti ili njihove organizacione jedinice.

 

Član 3.

(1) Laboratorijsko ispitivanje hrane i hrane za životinje  može da obuhvaća sljedeće vrste ispitivanja:

1) senzorne analize,

2) fi zičko-hemijske analize,

3) mikrobiološke analize,

4) radiološke analize.

(2) Organizacija rada i sistem upravljanja u ovlašćenoj  laboratoriji i službenoj laboratoriji uspostavljaju se u skladu  sa standardom 17025 (opći zahtjevi za kompetentnost laboratorija za ispitivanje i etaloniranje).

 

Član 4.

(1) Ovlašćena laboratorija i službena laboratorija mogu  dijeliti prostor sa jednom ili više drugih organizacionih  jedinica pravnog lica, na način da se omogući obavljanje  različitih aktivnosti bez nepovoljnih međusobnih uticaja i  sa jasnom oznakom djelatnosti drugih organizacionih jedinica.

(2) Radna sredina i raspored prostorija ili prostora u kojoj se obavljaju djelatnosti ispitivanja hrane i hrane za životinje ne smiju uticati na rezultate laboratorijskog ispitivanja  i tačnost mjerenja.

(3) Ako se više laboratorija, koje su organizirane kao jedno pravno lice, nalaze u sastavu jednog ili više funkcionalno  povezanih objekata, koji čine jedinstvenu funkcionalnu cjelinu, te laboratorije mogu imati zajedničke prostorije, kao što  su prostorije za prijem uzoraka, za pranje i sterilizaciju laboratorijskog posuđa i pribora, za pripremu mikrobioloških

podloga, za čuvanje mikrobioloških podloga, reagenasa i  drugog potrošnog materijala, prostoriju za odmor zaposlenih  i sanitarne prostorije.

 

Član 5.

(1) Laboratorije, u ovisnosti o vrsti i obimu poslova koje  obavljaju, obavezno imaju odgovarajuću opremu i sredstva  za rad, koji obezbjeđuju nesmetano i bezbjedno izvođenje  laboratorijskih ispitivanja.

(2) Oprema i sredstva za rad moraju da ispunjavaju odgovarajuće uvjete, održavaju se i koriste u skladu sa odgovarajućom namjenom, u ovisnosti o vrsti i obimu poslovanja.

 

Član 6.

Ovlašćena laboratorija, u ovisnosti o vrsti i obimu poslova koje obavlja, obavezno ima sljedeće prostorije, i to:

1) prostoriju za prijem, evidentiranje i pripremu uzoraka,

2) prostoriju za obavljanje senzornih analiza,

3) prostoriju za obavljanje mikrobioloških analiza,

4) prostoriju za pripremu mikrobioloških podloga,

5) prostoriju za pranje i sterilizaciju laboratorijskog posuđa i pribora,

6) prostoriju za obavljanje fi zičko-hemijskih analiza s  digestorom,

7) prostoriju za smještaj analitičke vage,

8) prostorije ili prostore za skladište hemikalija,

9) prostoriju za odmor zaposlenih,

10) sanitarne prostorije.

 

Član 7.

(1) Ovlašćena laboratorija, u ovisnosti o vrsti i obimu  poslova koje obavlja, mora da ima obezbijeđen kadar sa  potrebnim stručnim znanjem, te dovoljnim i odgovarajućim  iskustvom za obavljanje zadataka ispitivanja hrane i hrane  za životinje.

(2) Za obavljanje mikrobioloških analiza ovlašćena laboratorija u pogledu stručnih kadrova u radnom odnosu na 

Veza sa drugim  kartonima br.

Format

 Autor

Vrijeme snimanja

Prodato ili poklonjeno

Kada

Datum obnove

Objavljeno u štampi kada i broj

neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom obavezno

ima najmanje jedno lice sa završenim:

1) tehnološkim fakultetom (prehrambeni smjer), veterinarskim fakultetom ili poljoprivrednim fakultetom (prehrambeni smjer ili smjer animalna proizvodnja) ili

2) medicinskim fakultetom (smjer sanitarno inženjerstvo  ili farmacija) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra ili  doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za životinje ili specijaliste medicinske mikrobiologije.

(3) Za obavljanje fi zičko-hemijskih analiza ovlašćena laboratorija u pogledu stručnih kadrova u radnom odnosu na  neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom obavezno  ima najmanje jedno lice sa završenim:

1) tehnološkim fakultetom (prehrambeni smjer), veterinarskim fakultetom ili poljoprivrednim fakultetom (prehrambeni smjer ili smjer animalna proizvodnja) ili

2) tehnološkim fakultetom (hemijski smjer) ili prirodno-matematičkim fakultetom (smjer hemija) sa zvanjem  specijaliste, mastera, magistra ili doktora nauka iz oblasti  bezbjednosti hrane ili hrane za životinje.

 

Član 8.

(1) Službena laboratorija je laboratorija koja istovremeno obavlja senzorne, mikrobiološke i fi zičko hemijske analize hrane i/ili hrane za životinje.

(2) Za obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana službena  laboratorija u pogledu stručnih kadrova u radnom odnosu na  neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom obavezno  ima najmanje četiri lica sa završenim:

1) tehnološkim fakultetom (prehrambeni smjer), veterinarskim fakultetom ili poljoprivrednim fakultetom (prehrambeni smjer) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra  ili doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za  životinje, ili

2) medicinskim fakultetom (smjer sanitarno inženjerstvo  ili farmacija) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra ili  doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za životinje ili specijaliste medicinske mikrobiologije, ili

3) tehnološkim fakultetom (hemijski smjer) ili prirodno-matematičkim fakultetom (smjer hemija) sa zvanjem  specijaliste, mastera, magistra ili doktora nauka iz oblasti  bezbjednosti hrane ili hrane za životinje.

(3) Ukoliko službena laboratorija obavlja samo mikrobiološke i fi zičko-hemijske analize hrane za životinje, umjesto lica iz stava 2. ovog člana mogu biti zaposlena i lica sa  završenim poljoprivrednim fakultetom (smjer animalna proizvodnja) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra ili doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za životinje.

(4) Ukoliko službena laboratorija u svom sastavu ima  zasebnu organizacionu jedinicu izdvojenu od sjedišta laboratorije, pored lica iz stava 2. ovog člana, laboratorija je obavezna da u izdvojenoj organizacionoj jedinici, u ovisnosti o  analizama koje obavlja, u pogledu stručnih kadrova u radnom odnosu na neodređeno vrijeme sa punim radnim vremenom ima najmanje jedno lice sa završenim:

1) tehnološkim fakultetom (prehrambeni smjer), veterinarskim fakultetom ili poljoprivrednim fakultetom (prehrambeni smjer) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra  ili doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za  životinje, ili

2) medicinskim fakultetom (smjer sanitarno inženjerstvo  ili farmacija) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra ili  doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za životinje ili specijaliste medicinske mikrobiologije, ili

3) tehnološkim fakultetom (hemijski smjer) ili prirodno-matematičkim fakultetom (smjer hemija) sa zvanjem

specijaliste, mastera, magistra ili doktora nauka iz oblasti  bezbjednosti hrane ili hrane za životinje, ili

4) završenim poljoprivrednim fakultetom (smjer animalna  proizvodnja) sa zvanjem specijaliste, mastera, magistra ili doktora nauka iz oblasti bezbjednosti hrane ili hrane za životinje  ukoliko se rade samo analize hrane za životinje.

 

Član 9.

(1) Ovlašćena laboratorija i službena laboratorija obavezne su voditi knjigu protokola analiza.

(2) Nakon obavljenih analiza uzoraka hrane i hrane za  životinje, ovlašćena laboratorija i službena laboratorija sastavljaju analitički izvještaj u skladu sa svojim ovlašćenjima  i izdaju ga podnosiocu zahtjeva koji traži provođenje analiza.

(3) Ovlašćena laboratorija dužna je učestvovati u programima međulaboratorijskog poređenja (ILC – interlaboratory

comparison) ili programima ispitivanja osposobljenosti (PT  – profi ciency testing).

 

Član 10.

(1) Ispitna laboratorija podnosi Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo)

zahtjev za dobivanje ovlašćenja za vršenje pojedinih metoda

ispitivanja ili područja ispitivanja hrane i hrane za životinje.

(2) Zahtjev iz stava 1. ovog člana sadržan je na Obrascu  1, koji se nalazi u Prilogu 1. ovog pravilnika i čini njegov  sastavni dio.

(3) Uz zahtjev iz stava 1. ovog člana laboratorija dostavlja:

1) tlocrt laboratorije sa označenim prostorijama i namjenom prostora,

2) spisak metoda (analiza) za koje se traži ovlašćenje,

3) spisak opreme,

4) podatke i dokaze o zaposlenim licima,

5) dokaz o uspješnom redovnom sudjelovanju u programima međulaboratorijskog ispitivanja ili ispitivanju osposobljenosti, ne stariji od pet godina.

(4) Forma i elementi podataka iz stava 3. t. 2), 3) i 4)  ovog člana dostavljaju se na obrascima, koji se nalaze u Prilogu 2. ovog pravilnika koji čine njegov sastavni dio.

 

Član 11.

(1) Ispunjavanje uvjeta propisanih ovim pravilnikom  utvrđuje komisija koja se sastoji od tri člana, a koju rješenjem imenuje ministar.

(2) Komisija na licu mjesta utvrđuje činjenično stanje i  sačinjava zapisnik sa ocjenom o ispunjenosti uvjeta.

(3) Na osnovu zapisnika i ocjene komisije, ministar donosi rješenje kojim se daje ovlašćenje ili odbija zahtjev.

(4) Rješenje iz stava 3. ovog člana izdaje se na period od  tri godine od dana donošenja.

(5) Rješenje iz stava 3. ovog člana može se obnoviti na  zahtjev laboratorije i zahtjev se podnosi najmanje dva mjeseca prije isteka roka važećeg ovlašćenja.

 

Član 12.

(1) Ovlašćena laboratorija podnosi Ministarstvu zahtjev

za dobivanje ovlašćenja za vršenje pojedinih metoda ispitivanja ili područja ispitivanja hrane i hrane za životinje za  obavljanje službenih kontrola.

(2) Zahtjev iz stava 1. ovog člana sadržan je na Obrascu  2, koji se nalazi u Prilogu 1. ovog pravilnika i čini njegov  sastavni dio.

(3) Uz zahtjev iz stava 1. ovog člana, ovlašćena laboratorija dostavlja:

1) tlocrt laboratorije sa označenim prostorijama i namjenom prostora,

2) spisak akreditiranih metoda (analiza) za koje se traži  ovlašćenje,

3) spisak opreme, 13.1.2023. SLUŽBENI GLASNIK REPUBLIKE SRPSKE - Broj 3 11

4) podatke i dokaze o zaposlenim licima,

5) dokaz o akreditaciji ovlašćene laboratorije, u skladu  sa zahtjevima BAS ISO standardom 17025, sa prilogom koji  sadrži detalje o području akreditacije,

6) dokaz o uspješnom redovnom sudjelovanju u programima međulaboratorijskog ispitivanja ili ispitivanja osposobljenosti za parametre koji se ispituju metodama koje nisu  akreditirane, najmanje jednom u pet godina.

(4) Forma i elementi podataka iz stava 3. t. 2), 3) i 4)  ovog člana dostavljaju se na obrascima, koji se nalaze u Prilogu 2. ovog pravilnika i čine njegov sastavni dio.

(5) Nakon uvida u zahtjev, dostavljenu dokumentaciju i  listu ovlašćenih laboratorija ministar, uz pribavljeno mišljenje Ministarstva zdravlja, donosi rješenje o ovlašćenju za  obavljanje službenih kontrola hrane i hrane za životinje.

(6) Rješenje iz stava 5. ovog člana izdaje se na period od  tri godine od dana njegovog donošenja.

(7) Rješenje iz stava 5. ovog člana može se obnoviti na  zahtjev laboratorije i zahtjev se podnosi najmanje dva mjeseca prije isteka roka važećeg ovlašćenja.

 

Član 13.

(1) Ministar može privremeno ovlastiti službenu laboratoriju da koristi metodu laboratorijske analize ili ispitivanja  koja nije akreditirana:

1) kada je upotreba te metode odobrena po novim zahtjevima i pravilima Evropske unije,

2) kada promjene metode koja se upotrebljava zahtijevaju novu akreditaciju ili proširenje opsega akreditacije koju je  službena laboratorija dobila,

3) u slučajevima kada potreba za korištenjem metode  proizilazi iz rizika po zdravlje ljudi, životinja ili biljaka,

4) kada je metoda verifi cirana/validirana prema zahtjevima BAS ISO standarda 17025.

(2) Privremeno ovlašćenje iz stava 1. ovog člana može se  dati službenoj laboratoriji ako:

1) je već akreditirana u skladu sa BAS ISO standardom  17025 za upotrebu metode koja je slična onoj koja nije obuhvaćena opsegom njegove akreditacije,

2) u službenoj laboratoriji postoji sistem osiguranja kvaliteta kako bi se osigurali tačni i pouzdani rezultati upotrebom metode koja nije u opsegu postojeće akreditacije.

(3) Privremeno ovlašćenje iz stava 1. ovog člana ne može  biti duže od jedne godine i može se jednom produžiti za dodatnu godinu.

 

Član 14.

(1) Ovlašćena laboratorija i službena laboratorija dužne  su da Ministarstvu dostave godišnje izvještaje o provedenim  analizama i rezultatima analiza do kraja februara tekuće godine za prethodnu godinu.

(2) Forma i elementi izvještaja o provedenim analizama  i rezultatima analiza iz stava 1. ovog člana vode se i dostavljaju u elektronskom obliku na obrascima, koji se nalaze u  Prilogu 3. ovog pravilnika i čine njegov sastavni dio.

 

Član 15.

(1) Ovlašćena laboratorija i službena laboratorija dužne  su obavijestiti Ministarstvo o svim nastalim promjenama  koje mogu uticati na dobiveno ovlašćenje, i to u roku od 30  dana od dana nastanka promjene.

(2) Ministar može ukinuti rješenje iz člana 11. stav 3. i  člana 12. stav 5. ovog pravilnika i prije isteka roka na koje  je izdato ukoliko se utvrdi da laboratorija postupa suprotno  propisima o hrani ili da ne ispunjava uvjete propisane ovim  pravilnikom.

 

Član 16.

Stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaju važiti odredbe Pravilnika o postupku utvrđivanja ispunjenosti  uvjeta za rad ispitnih laboratorija (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 106/10).

 

Član 17.

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objave u “Službenom glasniku Republike  Srpske”.

 

Broj: 12.03.6-330-3291/22

Banjaluka 27. decembra 2022. godine

 

 

Ministar,

Dr. Savo Minić, s.r