Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa o rušenju centra Skenderija

Indicije o mogućem rušenju Kulturno-sportskog centra Skenderija uznemirile su dio javnosti glavnog bh. grada koji se posebno identifikuju sa svime što Centar podrazumijeva. Nezvanično, za ovaj prostor zainteresovan je investitor koji je uložio i u Beograd na vodi. N1 je, nedavno, radio priču o ovim navodima, ali nadležni nisu bili dostupni za izjave.

Priču je, javnom objavom, podsjećamo, aktuelizovao, Damir Nikšić, zastupnik Naše stranke u Zastupničkom domu Parlamenta FBiH. Između ostalog,  insistira da se Kulturno-sportski Centar Skenderija što prije proglasi nacionalnim spomenikom, te tako spriječi njegovo eventualno rušenje i navodna gradnja novih objekata na toj lokaciji. Odgovore smo, između ostalog, tražili i od Kantonalnog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa Sarajevo, koji na naš upit od 22. novembra 2023. godine, odgovaraju:

“JU „Kantonalni zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa Sarajevo“ nije zaprimila zahtjeve u bilo kojem obliku (upit za uslove i mjere zaštite, zahtjev za stručno mišljenje na idejni projekat, poziv na javnu raspravu, i dr.) a koji se odnose na rušenje i/ili novogradnje na prostoru na kojem se nalazi KSC Skenderija. S tim u vezi, nisu nam poznati planovi za bilo kakve intervencije u kontekstu rušenja i novogradnje na pomenutom lokalitetu”, navodi se, između ostalog, u saopštenju.

Na pitanje da li će KSC Skenderija biti proglašen za „arhitektonsko i kulturno naslijeđe prvog reda u izvornom obliku, piše:

“Prema važećem Zakonu o zaštiti kulturne baštine (Ministarstvo kulture i sporta Kantona Sarajevo, Sarajevo, 2001.) ne postoji mogućnost da dobro bude proglašeno dobrom „prvog reda“, kao ni „arhitektonsko i kulturno naslijeđe prvog reda u izvornom obliku“ u Kantonu Sarajevo. Dobro može dobiti status pravne zaštite”, navode.

Potom su dodali:

“Naime, naš Zavod izrađuje elaborat zaštite o određenom dobru (zgrada, ulica, zbirka slika, namještaja i sl.) na osnovu kojeg se u našem Zavodu priprema Prijedlog prethodne zaštite. Prijedlog prethodne zaštite čini i izvještaj komisije koja se formira unutar Zavoda (može biti i vanjski ekspert ako unutar Zavoda ne postoji ekspert za predmetnu oblast) koji se uz popratnu dokumentaciju dostavlja Skupštini Kantona Sarajevo preko resornog ministarstva (Ministarstvo kulture i sporta Kantona Sarajevo.) Skupština Kantona Sarajevo glasanjem odlučuje o stavljanju dobra pod „pravnu zaštitu“.

Na nacionalni spomenik se, ističu, primjenjuju mjere zaštite utvrđene Zakonom o sprovođenju odluka Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika.

“Vlada Federacije Bosne i Hercegovine (kada se dobro nalazi u Federaciji) dužna je da obezbijedi pravne, naučne, tehničke, administrativne i finansijske mjere za zaštitu, konzervaciju i prezentaciju nacionalnog spomenika. Takođe, donošenjem odluke o proglašenju dobra „nacionalnim spomenikom BiH“ stavljaju se van snage svi sprovedbeni i razvojni prostorno-planski akti koji su u suprotnosti sa odredbama odluke. Dana 26.02.2018. godine Centar Skenderija je stavljen na listu Peticija Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH (br. 07.3-35.1-61/2018-1), a isti se nalazi i u plavoj zoni nacionalnog spomenika Historijski urbani krajolik Sarajevo (Službeni glasnik BiH, broj 1/21)”, navode.

Dalje se navodi da su u kontekstu statusa dobra u Kantonu Sarajevo, pojedinačni objekti kompleksa Centar Skenderija prepoznati kroz „Separat zaštite“ koji je izradio ovaj Zavod za potrebe izrade prostorno-planske dokumentacije, kao objekti koji imaju arhitektonsku i visoku arhitektonsku vrijednost, pa je, samim tim, predviđena mjera zaštite: sanacija i tekuće održavanje.

“Dakle, centar Skenderija je evidentiran u Separatu zaštite kao objekat/ objekti visoke arhitektonske i arhitektonske vrijednosti. Kroz pomenuti “Separat zaštite” konstatovali smo: “KSC Skenderija obilježava trajni pečat savremene arhitektonske interpretacije i reprezentacije sportskih objekata u Bosni i Hercegovini. Godine 1972. u ovom objektu održano je Svjetsko prvenstvo u stonom tenisu. Projekat su 1969. godine izradili arhitekti Živorad Janković i Halid Muhasilović”, stoji.

Zaključuju da Zavod ostaje posvećen svojoj osnovnoj ulozi, a to je zaštita kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa Sarajeva i njegove okoline. U planu rada za narednu godinu, navode, biće predviđena izrada elaborata o kulturno-istorijskim i drugim vrijednostima Centra „Skenderija“, koji će biti upućen u redovnu proceduru Skupštini Kantona Sarajevo.

Podsjećamo, nakon navoda koji su se pojavili u javnom prostoru, zaposleni u šoping centru izrazili su zabrinutost. Rušenje, kažu neće dozvoliti, ali slažu se da je kompleksu modernizacija prijeko potrebna. U istom duhu poručio je ranije i Damir Nikšić:

“Skenderija i Sarajevo mogu ponovo postati centar savremene umjetnosti, muzike i sporta ako je uspijemo sačuvati, zaštiti i renovirati. Može postati kulturno sportski centar regiona”.