Inflacija u BiH pod uticajem rasta putarina na naftu i naftne derivate

Ekonomski prospekt eurozone je i dalje izuzetno povoljan. Inflacija u BiH je pod uticajem rasta putarina na naftu i naftne derivate, industrijski rast je umjeren, a broj nezaposlenih opada.

Kao rezultat promjene cijena na međunarodnom tržištu došlo je do značajnog rasta vrijednosti izvoza baznih metala, proizvoda mineralnog porijekla kao i mašina, aparata i električnih, a do promijena sličnog intenziteta i smjera (osim kod proizvoda mineralnog porijekla) došlo je i na strani uvoza. Kako je navedeno u zadnjem ekonomskom pregledu Centralne banke BiH u odnosu na prethodnu godinu, u prva dva mjeseca 2018. godine trgovinski deficit je smanjen u razmjeni s četiri trgovinska partnera, dok je u razmjeni s Kinom dodatno povećan. Saldo kupoprodaje konvertibilne marke je u prva dva mjeseca pozitivan, devizne rezerve rastu kao i novčana masa. Najveći doprinos rastu depozita daju depoziti stanovništva, a značajno je porastao i višak sredstva iznad obavezne rezerve. I devizna aktiva i devizna pasiva banaka su smanjene, s tim da je neto efekat ovih promjena pozitivan, a pad strane pasive je pod uticajem smanjenja depozita rezidenata.

Kako je dalje navedeno u svom najvećem segmentu (RTGS) međubankarski unutrašnji platni promet je kontinuirano u porastu na godišnjem nivou.

„U kreditnoj aktivnosti banaka se izdvaja postojan trend godišnjeg rasta kredita nefinansijskim preduzećima, dok izloženost banaka na kreditnom tržištu prema generalnoj vladi bilježi znatan pad, a na finansijskom tržištu rast“, navedeno je u ekonomskom pregledu CBBiH.

Tražnja za emisijama javnog duga entiteta je i dalje visoka, a obveznice se prodaju po vrijednosti koje su iznad nominalne. U prva dva mjeseca prihodi od akciza su porasli u odnosu na isti period prošle godine kao i ukupni indirektni porezi.

U navedenom periodu prikupljeno je 231,0 miliona KM po osnovu akciza, što predstavlja rast od 30,1 miliona KM (15,0%) u odnosu na isti period prethodne godine. Između ostalog, rast prihoda po ovom osnovu dolazi od izmjena Zakona o akcizama u dijelu koji se odnosi na putarinu.

U februaru 2018. godine došlo je do mjesečnog rasta prihoda koji dolazi uglavnom od rasta PDV-a, dok akcize bilježe pad. U prva dva mjeseca tekuće godine prikupljeno je 914,9 miliona KM prihoda od indirektnih poreza, što je za 118,4 miliona KM (14,9%) više u odnosu na isti period prethodne godine. Putarine su zabilježile značajniji rast kao rezultat izmjena Zakona o akcizama.

O opsežnom ekonomskom pregledu dalje se navodi kako je u februaru zapažen snažan rast proizvodnje i distribucije električne energije i plina (17,2%) te blagi rast rudarstva (0,5%). S druge strane, proizvodnja prehrambenih proizvoda stagnira na godišnjem nivou (-0,1%).

„Početak godine je oblježio rast izvoza proizvoda mineralnog porijekla te baznih metala i mašina, aparata i električnih uređaja. Dakle i u 2018. godini se nastavlja trend rasta izvoza proizvoda mineralnog porijekla i baznih metala, prvenstveno usljed rasta cijena na svjetskom tržištu. U februaru je izvoz proizvoda mineralnog porijekla porastao za 15,4%, baznih metala za 26,4% i mašina i aparata i el. uređaja za 22,0%. Izvoz namještaja i drveta i proizvoda od drveta je u februaru ostao na istom nivou kao i prošle godine“, navodi se u ekonomskom pregledu CBBiH.

Najznačajnije smanjenje trgovinskog deficita za prva dva mjeseca (u odnosu na isti period prethodne godine), posmatrano prema trgovinskim partnerima je ostvareno u razmjeni sa Srbijom i Hrvatskom. Naime, za prva dva mjeseca izvoz u Srbiju se na godišnjem nivou povećao za jednu trećinu, dok je uvoz porastao za 7,4%. Izvoz u Hrvatsku se povećao za 14,7%, dok je uvoz porastao za svega 2,2%.

U razmjeni s Austrijom i Slovenijom je ostvaren pozitivan saldo u trgovinskoj razmjeni, koji je na godišnjem nivou povećan. Najznačajnije produbljenje trgovinskog deficita je ostvareno u razmjeni s Kinom i Italijom. Uvoz iz Italije je povećan za 14,1%, dok je uvoz s Kinom povećan za 14,0%, na godišnjem nivou.