Jednodnevna endoskopska hirurgija – neminovnost savremene medicine

Ne tako davno pacijenti su se za operativni zahvat pripremali u bolnicama. Nakon višednevne pripreme danima bi čekali termin za operaciju, a postoperativni opravak bi trajao sedmicama. Bilo je to tegobno i bolno iskustvo koje se prepričavalo godinama.

Unazad nekoliko decenija uvode se minimalno invazivne operativne tehnike gdje se operativno liječenje postiže uz minimalno oštećenje tkiva. Tako se postiže značajno smanjenje krvarenja, „štedi“ se zdravo tkivo, smanjuje se nastanak bolnih postoperativnih priraslica, izbjegava se intrahospitalna infekcija, smanjuje se potrošnja lijekova. Operacije se rade bez klasičnog „reza“, čime se postiže i zadovoljvajući kozmetički efekar.

Napredak u vođenju anestezije i primjena novih bezbjednih medikamenata omogućili su pacijentu da se budi bez bolova i da se veoma brzo oporavi i vrati u svoju sredinu. Pacijent se u odličnom stanju ubrzo otpušta kući i vrlo brzo postiže punu radnu sposobnost

Dramatičan napredak minimalnoinvazivnih operativnih tehnika i uvođenje savremenih anestezioloških principa dva su osnovna stuba na kojima je u razvijenom svijetu nastala jednodnevna hirurgija („One Day Surgery“). Operacije koje su nekada zahtijevale hospitalizaciju od nekoliko dana ili sedmica – sada dozvoljavaju otpust nakon par sati ili za manje od 24 sata nakon tretmana. S druge strane preoperativna priprema se vrši isključivo ambulatno nakon čega se dobiva saglasnost anesteziologa.

Minimalnoinvazivna tehnika i savremen anesteziološki pristup i tretman polučili su „COAST BENEFIT“ – veći konfor pacijenta i smanjene troškove liječenja zbog nepotrebne hospitalizacije. DRG (Diagnosis Releated Group) je Međunarodni sistem klasifikacije pacijenata zasnovan na dijagnostičkim povezanim grupama. Uveden je u svim razvijenim zemljama. Osnovni princip ove klasifikacije je da omogući bolnicama da naplate svoje usluge prema sprovedenim procedurama a ne prema „popunjenosti bolničkih kreveta“. DRG = potrošnja bolničkih resursa + složenost bolesti pacijenata, uveden je u zemljama u okruženju, edukacija u BiH u toku.

Organizacija Centra za jednodnevnu hirurgiju

• Pacijent dolazi u centar za jednodnevnu hirurgiju u ugovoreno vrijeme
• Poželjno je da dođe u pratnji supruga, člana porodice ili prijatelja
• Pacijent prolazi kroz preoperativnu evaluaciju
• Provjera temperature, krvnog pritiska, eventualno laboratorijski testovi -ovisno od procedure
• Operativni zahvat izvodi uvježbana   certificirana ekipa
• Uvijek postoje najmanje dva operativna tima koji međusobno sarađiju
• Oporavak u jedinici za postanesteziološku njegu – Post Anesthesia Care Unit (PACU)
• Monitoring pacijentice do potpunog prestanka djelovanja anestetika
• Instrukcije pacijenitici, savjeti, upute
• Većina pacijenata ide kući par sati nakon operacije
• Preporučuje se da naredna 24 sata uz pacijenticu provede odrasli član porodice
• Jedinica za jednodnevu hirurguju je “On Call” 24 sata dnevno

Jednodnevna hirurgija u ginekologiji

Mnogobrojne prednosti ginekološke endoskopske hirurgije (laparoskopija, histeroskopija) u odosu na klasične operacije (laparotomije) značajno su uticale na nastanak jednodnevnih ginekoloških operacija. „Klasične operacije“ su sve rjeđe, njihovo indikacijsko područje se sužava.

U razvijenom svijetu preko 90% svih ginekoloških operacija spada u „One Day Surgery“. Tako se izbjegavaju nepotrebna hospitalizacija i potrošnja lijekova, bolničke infekcije, te smanju troškovi liječenja. Najveći benefit dobije pacijent koji se otpušta par sati nakon operacije ili se unutar 24 sata vraća kući.

Histeroskopija

Histeroskopija se spominje još od ranog početka 19. vijeka ali njena proširena upotreba datira tek od 1980. godine. Predstavlja endoskopsku (endo = unutar; skopus = pregled) dijagnostičku i operativnu hiruršku tehniku, rezervisanu za šupljinu materice. Na taj način postižemo dijagnostiku i terapiju patoloških stanja materišta, ušća jajovoda, cervikalnog kanala

Indikacije za histeroskopiju su: nenormalna uterina krvarenja, infertilitet i sterilitet, nenormalni ultrazvučni nalaz materične šupljine, sterilizacija, endocervikalni i endometrijalni polip, miomi materične šupljine, pregrada materice (septum), priraslice u materičnoj šupljini.

Laparoskopija

Laparoskopija je medota direktne vizualizacije trbušne šupljine pomoću optičkog instrumentna koji se uvede u trbuh. Ultrazvuk, obojeni dopler, 3D ultrazvuk, CT, MRI su indirektne dijagnostičke metode dok je laparoskopija diretkna dijagnostika koja nema lažno pozitivne ili negativne rezultate.

Kada se na isti način uvedu i instrumenti onda se mogu vršiti operacije koje imaju široko indikacijsko područje. Slika na ekranu je 15 x uvećana, veoma jasna i pregledna. Laparoskopja je gotovo u potpunosti istisnula klasične operativne tehnike, jer ostavlja minimalnu traumu za tkivo, postoperativni tok je daleko ugodniji i bezbolniji a pacijent se brzo vraća u svoju sredinu bez kasičnog ožiljka od operacije.

Indikacije za dijagnostičku laparoskopiju su: sterilitet, infertilitet, bol u maloj zdjelici. Jajovodi i priraslice se ne mogu prikazati ni jednom drugom metodom. „Second look” laparoskopija predstavlja ponovljeni zahvat nakon prethodne komplikovane operacije da bi se procijenio definitivni efekat prethodne operacije. Biopsija laparoskopijom kod genitalnih invazivnih karcioma sa ascitom je zamijenila biopsiju na lasičan način.

Sva laparoskopska adneksalna (operacije na jajniku i jajovodu) i suspenzorna hirurgija („podizanje materice“) te supracervikalna histerektomija (odstranjenje materice bez grlića) spadaju u “One Day Surgery”. Tu ubrajamo laparoskopske operacije cisti na jajnicima, endnometrioze, provjere prohodnosti jajovoda i otklanjanja začepljenih jajovoda, otklanjanja priraslica, mioma na materici te sterilizaciju.

Jednodnevnom hirurgijom u ginekologiji se mogu rješavati još mnogobrojni problemi: TVT operacije kod nevoljnog odilaženja urina (stress inkontinecija), odstranjivanje ciste Bartolinijeve žijezde na stidnici, plastična rekonstrukcija stidnice, i mnoge druge

• DRG (Diagnosis Releated Group) - Međunarodni sistem klasifikacije pacijenata zasnovan na dijagnostičkim povezanim grupama
• DRG – potrošnja bolničkih resursa + složenost bolesti pacijenata – uveden u zemljama u okruženju, edukacija u BiH u toku
• Pacijent dolazi u centar za jednodnevnu hirurgiju u ugovoreno vrijeme
• Poželjno je da dođe u pratnji supruga, člana porodice ili prijatelja
• Pacijent prolazi kroz preoperativnu evaluaciju
• Provjera temperature, krvnog pritiska, eventualno laboratorijski testovi - ovisno od procedure
• Operativni zahvat izvodi uvježbana certificirana ekipa
• Uvijek postoje najmanje dva operativna tima koji međusobno sarađiju
• Oporavak u jedinici za postanesteziološku njegu – Post Anesthesia Care Unit (PACU)
• Monitoring pacijentice do potpunog prestanka djelovanja anestetika
• Instrukcije pacijenitici, savjeti, upute
• Većina pacijenata ide kući nekoliko sati nakon operacije
• Preporučuje se da naredna 24 sata uz pacijenticu provede odrasli član porodice
• Jedinica za jednodnevu hirurguju je “On Call” 24 sata dnevno