Reforma penzijskog sistema dala pozitivne efekte

Reforma penzijskog sistema u Republici Srpskoj dala je pozitivne efekte, ocijenjeno je u informaciju o stanju u ovoj oblasti za prošlu godinu koju je jučer prihvatila Vlada Republike Srpske.

Pozitivni efekti reforme su usporavanje rasta broja korisnika prava i postepeno povećanje osiguranika, pa je zaustavljen negativan trend smanjivanja odnosa broja osiguranika prema broju korisnika prava, navodi se u informaciji.

U periodu od 2006. do 2011. godine broj korisnika prava povećavao se prosječno za 3,52 posto godišnje, a od 2012. do 2017. godine taj procenat je 1,88 posto, dok je odnos broja osiguranika prema broju penzionera 2017. godine povećan na 1,15 prema jedan, saopšteno je iz Biroa Vlade Srpske za odnose s javnošću.

U saopštenju se navodi da postoji pozitivan trend u strukturi penzija tako što se povećava procenat korisnika starosne penzije u ukupnom broju korisnika i smanjuje procenat korisnika invalidske penzije.

"Ako se posmatra period od 2008. do 2017. godine može se zaključiti da je u strukturi penzija procenat starosnih penzija povećan za 9,4 posto, a procenat invalidskih i porodičnih penzija u istom periodu se konstantno smanjuje, pa je procenat invalidskih penzija smanjen za 3,52 odsto, a procenat porodičnih penzija za 5,89 posto", navodi se u saopštenju.

Nastavljen je pozitivan trend kada je riječ o broju priznatih prava u jednoj kalendarskoj godini, naročito starosnih i invalidskih penzija, te je broj priznatih prava na starosnu penziju u 2017. godini najmanji od 2008. godine.

"Što se tiče invalidskih penzija, najmanji broj priznatih prava u jednoj kalendarskoj godini zabilježen je u 2016. godini 935, najveći broj je zabilježen u 2008. godini 3.424, dok je u 2017. godini pravo na invalidsku penziju priznato za 1.127 osiguranika", precizirano je u saopštenju.

Pozitivna karakteristika sistema je i povećanje efektivne starosti korisnika starosne penzije uopšte, korisnika starosne penzije sa 40 godina penzijskog staža, kao i korisnika penzije sa manje od 40 godina penzijskog staža.

Propisivanjem određivanja visine penzije primjenom bod sistema i zamjena određivanja visine penzije primjenom koeficijenata valorizacije, eliminisani su negativni koeficijenti valorizacije, obezbijeđeno računanje realnih vrijednosti ostvarenih plata za utvrđivanje ličnog koeficijenta i izjednačena obračunska stopa za kompletan penzijski staž.

"Limitiranjem vrijednosti godišnjeg ličnog koeficijenta riješeno je pitanje najviše penzije i primijenjeno načelo uzajamnosti i solidarnosti, što podrazumijeva da odnos najniže penzije koju garantuje Republika i penzije koju može da ostvari osiguranik, ne može biti nesrazmjerno visok i da treba da postoji razumno ograničenje", dodaje se u saopštenju.

Pored redovnog usklađivanja opšteg boda i penzija, institutom vanrednog usklađivanja uređeno je da, ukoliko postoje mogućnosti, Vlada Republike Srpske može odlučiti da izvrši vanredno usklađivanje opšteg boda i penzija.

"Ukupno povećanje penzija od 1. januara 2013. do 31. decembra 2017. godine iznosi 14,55 posto. Uz povećanje penzija od 1. aprila 2018. godine od dva posto, ukupno povećanje penzija od 1. januara 2013. godine iznosi 16,84 posto", podsjeća se u saopštenju.

U saopštenju se naglašava da je od 2013. do 2017. godine prosječna plata u Republici povećana za 1,59 posto, a da indeks potrošačkih cijena za period decembar 2017. u odnosu na decembar 2012. godine iznosi 96,4.

Odnos prosječne penzije i prosječne plate je jedan od opštih pokazatelja održavanja nivoa prihoda, odnosno materijalnog položaja korisnika prava.

"Prosječna penzija u decembru prošle godine iznosila je 42,22 posto od prosječne plate u 2017. godini i veća je za 4,2 posto u odnosu na 2012. godinu. Ovaj podatak se u javnosti često koristi kao pokazatelj neadekvatnosti nivoa penzija. Međutim, za njegovu potpunu i ispravnu interpretaciju, pored odnosa prosječne plate i prosječne penzije, neophodno je imati u vidu i odnos prosječne plate prema prosječnoj penziji za 40 godina penzijskog staža i 40 godina staža osiguranja", pojašnjeno je u saopštenju.

Na materijalni položaj penzionera znatno utiče činjenica da je zakonom normirano više nivoa najniže penzije u zavisnosti od dužine penzijskog staža, te da je najniža penzija u decembru 2017. godine isplaćena za 68.670 korisnika ili 26,38 posto od ukupnog broja korisnika.

Na materijalni položaj korisnika prava utiče činjenica da nisu ponovo određene penzije nekih korisnika, pa se njima isplaćuje penzija u većem iznosu od iznosa penzije koja bi im pripadala po opštim propisima.

U saopštenju se navodi da je smanjivanjem najniže granice staža osiguranja na 15 godina realizovan strateški cilj - smanjenje siromaštva populacije starih i povećanje obuhvata penzijskim osiguranjem populacije starije od 65 godina.