Norveška traži od EU jasnu strategiju za gas

Norveška, drugi po veličini snabdijevač Evropske unije gasom poslije Rusije, zamjera Briselu što nema jasnu strategiju za gas, čime se umanjuje spremnost za ulaganja u nova nalazišta i gasovode. Ta zemlja odbacuje procjene EU da će se njene isporuke gasa Evropi narednih godina smanjivati i ističe da ima velike neiskorišćene izvore gasa. Takođe se Norveška protivi prijedlogu da članice EU zajedno nabavljaju gas jer bi se tako podrili konkurencija i liberalizacija energetskog tržišta.

Norveška pokriva oko 20% potreba EU za gasom i vodeći je isporučilac članicama u Zapadnoj Evropi. Ta zemlja transportuje gas sa svojih nalazišta na moru podmorskim gasovodima i tankerima od jedinog evropskog postojenja za tečni prirodni gas (LNG) u Arktičkom krugu.

"U Evropi su signali investitorima nejasni. Kao rezultat politike EU i činjenice da uloga gasa u tim politikama nije izražena, postoji dodatni politički rizik kada je riječ o budućoj evropskoj tražnji gasa", navelo je norveško ministarstvo za naftu i energiju u dopisu Evropskoj komisiji u sklopu širih konsultacija o strategiji EU za LNG i skladišta gasa.

"Time se umanjuje spremnost industrije gasa da investira u nove gasne projekte, u proizvodnju ili infrastrukturu", dodaje se u norveškom dokumentu.

Evropska komisija sprema "diplomatski energetski akcioni plan" za diverzifikaciju izvora snabdijevanja gasom EU. Evropski komesar za energetiku Migel Arijas Kanjete složio se sa šeficom diplomatije EU Federikom Mogeriji oko "koherentnog pristupa" u pregovorima sa zemljama koje isporučuju gas, poput Norveške i Rusije.

Cilj projekta energetske unije EU, koji je dobio politički značaj zbog sukoba u Urajini, jeste da se smanji zavisnost EU od ruskog gasa.

Među zemljama koje će biti cilj diplomatske ofanzive EU sa ciljem manje zavisnosti od ruskog gasa su i Alžir, koji je u maju 2015. pretekao Rusiju i bio najveći isporučilac gasa Zapadnoj Evropi, i Turska, sa kojom će Komisija u oktobru pokrenuti energetski dijalog na visokom nivou.

U drugoj polovini 2016. očekuje se paket propisa koji će obezbjediti sigurno snabdijevanje gasom. Ključno u Komisijinom pristupu je da osigura povezanost evropske mreže gasovoda kako bi se otvorio put za očekivani rast uvoza LNG.

Takođe se navodi da se Norveška ne slaže sa ocenom EU da će izvoz gasa iz te nordijske zemlje opadati do 2030. godine zbog smanjenja rezervi i ističe da je samo trećina ukupnih rezervi gasa do sada iskorišćena.

Trećina neiskorišćenih resursa gasa je inače na sjeveru, u Norveškom i Barencovom moru, i da bi se oni koristili biće potrebna nova izvozna infrastruktura u vidu gasovoda ili tankera za prijevoz LNG.

"U narednim godinama treba da se odluči o eventualnom širenju kapaciteta za izvoz gasa van Barencovog mora", navodi se u dokumentu i ističe da će odluka o tome "u velikoj mjeri" zavisiti od toga da li su kompanije uvjerene u sigurnost buduće tražnje u Evropi.

Norveška je najavila da će podržati planove EU da se mreža LNG terminala više koristi kako bi se unaprijedila sigurnost isporuka.

Međutim, kako je prenio EurActiv.com, zvanični Oslo ne slaže se sa predloženim zajedničkim kupovinama gasa jer bi se time umanjila konkurencija i krenulo u suprotnom smijeru od liberalizacije energetskog tržišta koja se odvijala posljednjih deset godina.

Ideju zajedničkih kupovina gasa članica EU predstavio je bivši poljski premijer Donald Tusk, sada predsjednik Evropskog savjeta, kao način da se unapredi pozicija EU u pregovarima sa ruskim Gaspromom.

Prema ocjeni norveškog ministarstva, diverzifikacija izvora snabdijevanja i pristup tržištima najbolji su način da se popravi pozicija u pregovorima o nabavci gasa.

Evropska komisija početkom 2016. treba da objavi sveobuhvatnu strategiju za LNG i skladišta gasa dok u drugoj polovini te godine treba da bude obznanjen paket za sektor gasa koji će uključiti regulativu za bezbjednost isporuka i transparentnost gasnih konektora.