U Ugljeviku poljsko-kineski investitor planira drugu termoelektranu

Ruski milijarder Rashid Serdarov, vlasnik kompanije Comsar Energy Republika Srpska (RS), potpisao je ugovor sa državnom kineskom i poljsko-kineskom kompanijom o strateškom partnerstvu za gradnju nove teremoelektrane i rudnika uglja u Ugljeviku, gradiću na sjeveroistoku Bosne i Hercegovine.

Ovo je za Radio Slobodna Evropa (RSE) potvrdio Siniša Majstorović, direktor predstavništva Comsar Energy Republika Srpska.

Ako bude izgrađena biće to druga termoelektrana u ovom gradiću sjeveroistoku Bosne i Hercegovine, države koja je od januara tekuće 2021. godine pod režimom sankcija evropskog kontrolnog tjela Energetske zajednice. Sankcije su uvedene upravo zbog ocjene tog tjela da se gradnjom termoelektrana u BiH vodi politika suprotna planu EU o dekarbonizaciji Starog kontinenta.

Prema podacima Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, ugovor o projektovanju, nabavci i gradnji (EPC) sa državnom kompanijom China National Electric Engineering Co. (CNEEC) i privatnom Sunningwell International LTD, potpisan je unatoč činjenici da Comsar Energy RS za projekte u Ugljeviku još uvijek ne posjeduje valjanu procjenu uticaja na okoliš, studiju ekonomske opravdanosti i ne ispunjava obaveze iz Ugovora o koncesiji.

Prema zdravstvenim projekcijama i modelima iz 2016. godine, emisije SO2 i drugih čestica iz TE Ugljevik odgovorni su za 635 preranih smrti godišnje, 1.689 slučajeva bronhitisa kod djece i odraslih i 494 hospitalizacije

Da li će navedeni partneri učestvovati u vlasničkoj strukturi planirane termoelektrane i rudnika koji će je snabdijevati ugljem, je poslovna tajna, kaže Majstorović.

"Ja sad ne mogu u ovoj fazi na tu temu govoriti da li će oni imati neko učešće. Uglavnom, kompanija Comsar nastavlja aktivnosti na području BiH i RS. To su naši strateški partneri i mi planiramo da oni zajedno s nama budu uključeni u ovaj projekat u Ugljeviku. U svakom slučaju Rashid Serdarov je vlasnik Comsara i on je odlučio da mu ovo budu u budućnosti partneri", kaže Majstorović za RSE.

Ono što nije tajna, jeste da su, kako objašnjava Majstorović, postupci izdavanja nove dozvole u proceduri. Takođe, napominje, da su zajedno sa strateškim partnerima upoznati sa svim promjenama koje su nastupile zadnjih godina, te podvlači da se sugestije iz Evrope neće kršiti.

"U Ugljeviku je planirana gradnja elektrane koja zadovoljava apsolutno sve evropske direktive i evropske propise, i u svakom slučaju, sve što bude pravljeno u Ugljeviku biće poštovane evropske direktive u pogledu zaštite životne sredine" kaže Majstorović.

Nevladine organizacije koje promiču zaštitu okoliša pozvale su Vladu Kine i bosanskohercegovačkog entiteta Republike Srpske, na čijoj se teritoriji nalazi projekat, da se oglase zbg navedenog ugovora.

Od Vlade RS se traži da se izjasni zašto se uopšte razmatra još jedan projekat na bazi uglja u vrijeme kada ostatak Evrope okreće leđa ovom fosilnom gorivu, kao i zašto se sa investitorom, koji godinama krši svoje ugovorne obaveze, ne prekine ugovor.

Istovremeno, od kineske vlade se traži izjašnjenje zbog čega se ponovo radi na projektima na bazi uglja koji su u suprotnosti sa naznakama da je ova azijska zemlja spremna da prestane finansirati ovakve projekte u inostranstvu.

Vlada Republike Srpske nije odgovorila na upit Radija Slobodna Evropa na ova pitanja.

Rashid Sardarov je vlasnik naftne kompanije "South-Urals industrial Company", kao i izdavačke kuće "Sovershenno Sekretno", u BiH je prisutan od 2011. godine. Odlukom Vijeća ministara BiH 21. novembra 2011. je, kao značajan investitor, dobio bh. državljanstvo.

U okviru njegove kompanije Comsar Energy RS posluju četiri firme koje se bave termoenergijom, hidroenergijom, eksploatacijom krečnjaka, trgovinom električnom energijom i hotelijerstvom. Sve firme su u potpunom ili većinskom vlasništvu offshore kompanije "Comsar Energy" LTD sa Kipra.

Ova firma sa Vladom RS ima potpisane ugovore o koncesijama za izgradnju i korištenje termoelektrane Ugljevik 3 i obližnjeg rudnika koji bi snabdijevao buduću termoelektranu. Kompanija Comsar Hydro, ima koncesiju za gradnju hidroelektrane Mrsovo, na rijeci Lim kod Rudog, na istoku BiH.

Vlada RS je početkom godine produžila koncesiju Comsar Energy za izgradnju i rad Ugljevika 3 sa 30 na 44 godine, uprkos činjenici da je u više navrata povrijeđen ugovor o koncesiji, jer nisu pribavljene dozvole ili započeti pripremni radovi.

Prethodno je Vlada RS dozvolila ovoj kompaniji da udvostruči kapacitet termoelektrane Ugljevik na 700 megavata, suprotno Strategiji energetskog razvoja RS.

Projekti u koje je od 2013. godine najavljivana investicija u vrijednosti oko milijardu konvertibilnih maraka (oko 500 miliona eura) do danas nisu realizovani, iako su prema prvobitnom planu I termoelektrana i hidroelektrana već trebale biti puštene u pogon. U međuvremenu je poništena i ekološka dozvola, piše Slobodna Evropa.