Udruženja građana traže povlačenje zakon o registru neprofitnih organizacija

Nacrt Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija predstavlja diskriminaciju prema ugruženjima građana koji se finansiraju od stranih donatora i jasno pokazuje da je namjera vlasti u Republici Srpskoj da ograniče rad organizacijama koje kritikuju njihov rad, navedeno je u zajedničkom saopštenju preko 30 udruženja.

Udruženja građana i građanki uputila su inicijativu Ministarstvu pravde da povuče Nacrt Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija, naglašavajući u komentarima na sam Nacrt zakona da se on kosi ne samo sa standardima ljudskih prava, Konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, Ustavom Bosne i Hercegovine i Ustavom Republike Srpske, nego je u direktnoj suprotnosti sa više važećih zakona u Republici Srpskoj, kao što su Zakon o opštem upravnom postupku, Zakon o upravnim sporovima, Zakon o parničnom postupku, Zakon o udruženjima i fondacijama, Zakon o računovodstvu i reviziji, Zakon o inspekcijama itd.

Nadalje, dodaju, ovaj nacrt zakona predstavlja nastavak aktivnosti na suzbijanju sloboda izražavanja i udruživanja, koje su započete inicijativom za kriminalizaciju klevete i uvrede, a nastavljene kroz napade na novinare, aktiviste i NVO.

"Formulacije koje nudi predloženi nacrt su strane domaćoj pravnoj teoriji, neprecizne, dvosmislene ili suvišne. Tako npr. termin „agent stranog uticaja” koji se pojavljuje u nacrtu zakona zatičemo prvi put u pravnoj istoriji BiH i sama formulacija korišćena u njemu jasno predstavlja pokazatelj da tendencije ovog nacrta jesu da pežorativno predstave rad udruženja građana. Podsjećamo da je prema Zakonu o udruženjima i fondacijama Republike Srpske udruženje „svaki oblik dobrovoljnog povezivanja više fizičkih ili pravnih lica radi unapređenja ili ostvarivanja nekog zajedničkog ili opšteg interesa ili cilja, u skladu sa Ustavom i zakonom, a čija osnovna svrha nije sticanje dobiti”“, navodi se u saopštenju.

Ističu da se nacrtom zabranjuje obavljanje političkih aktivnosti koje su toliko široko postavljene da mogu  onemogućiti svako djelovanje udruženja građana u pravcu poboljšanja zakonske regulative i ostvarivanja bolje zaštite građana, zbog čega se udruženja i formiraju.

"Ograničavajući „političko djelovanje” i „političku aktivnost” (npr. podnošenje inicijative za predlaganje zakona) i uvodeći nadzor nad vrstom aktivnosti koju udruženja mogu provoditi, te uvodeći direktnu kontrolu kroz inspekcijski nadzor, ovaj nacrt zakona opasno zadire u ustavom zagarantovana prava i slobode i ostavlja veliku mogućnost nadležnim institucijama da proizvoljnim tumačenjem zakona, zabrane rad organizacija čije djelovanje ne ide na ruku vlastima u Republici Srpskoj“, dodaje se u saopštenju.

Ističe se da se u javnosti od strane vlasti pokušava predstaviti kako ne postoji regulativa u oblasti rada udruženja građana, kako udruženja ne rade transparentno i da nikome ne polažu račune.

"Međutim, ovo je apsolutna neistina, pravna regulativa postoji i udruženja su dužna da podnose različite izvještaje institucijama Republike Srpske, te svako udruženje, kao pravno lice, ima obavezu da preda završni finansijski izvještaj Agenciji za posredničke, informatičke i finansijske usluge (APIF), da prilikom priliva finansijskih  sredstava banci preda osnovu za priliv sredstava da bi ista mogli koristiti, te podliježe kontrolama Poreske uprave u Republici Srpskoj“, naglašava se u saopštenju.

Osim nametanja dvostrukih obaveza sačinjavanja izvještaja, dodaju, predloženi nacrt etiketira i diskriminiše udruženja i fondacije iz Republike Srpske čije aktivnosti i projekte finansiraju strane vlade i organizacije, dok su iz nacrta zakona izuzeta udruženja i fondacije koja se finansiraju iz javnih budžeta.

"A, upravo su ti mehanizmi dodjele finanasijskih sredstava nedovoljno transparentni i izvor različitih političkih zloupotreba, posebno u predizbornom periodu“, dodaje se u saopštenju.

Na kraju, dodaju, i same institucije vlasti Republike Srpske se finansiraju kroz međunarodne projekte, iz istih izvora kao i udruženja građana, uključujući Evropsku uniju, USAID, različite međunarodne razvojne agencije, te se postavlja pitanje zbog čega se onda i institucije ne proglašavaju agentima stranog uticaja onda kada dobiju sredstva iz inostranstva?

"Zbog toga je jasno da je svrha samog nacrta poslati poruku građanima da su udruženja građana neprijatelji države i on predstavlja samo jedan korak u nizu višegodišnjih pokušaja vlasti u Republici Srpskoj da ograniče slobodu govora, okupljanja i udruživanja i uguše kritiku na sve načine, pa i metodama svojstvenim totalitarnim režimima“, zaključuje se u saopštenju.