Kapital / IZVJEŠTAJI

Pogledajte kako je poslovao u prvom kvartalu lizing sektor u FBiH

06.07.2020. 11:13 / Izvor: Akta.ba

Ukupna aktiva lizing sektora u FBiH na dan 31.03.2020. godine iznosila je 335,4 miliona KM i veća je za 11,8 miliona KM ili 3,6% u odnosu na 31.12.2019. godine.

Ukupna aktiva lizing sektora u FBiH na dan 31.03.2020. godine iznosila je 335,4 miliona KM i veća je za 11,8 miliona KM ili 3,6% u odnosu na 31.12.2019. godine. Na dva lizing društva, posmatrano po veličini aktive, odnosi se 75,3% ukupne aktive lizing sektora u FBiH.

PORAST BILANSNE SUME

Poređenjem iznosa aktive pojedinačnih lizing društava na dan 31.03.2020. godine sa podacima na dan 31.12.2019. godine, može se zaključiti da je kod tri lizing društva iskazan porast bilansne sume u iznosu od 13,7 miliona KM, dok je kod dva lizing društva iskazano smanjenje bilansne sume od 1,9 miliona KM.

115 ZAPOSLENIH U LIZINGU

Dozvolu FBA za obavljanje poslova lizinga na dan 31.03.2020. godine ima pet lizing društava u FBiH, i nije bilo promjena u odnosu na 31.12.2019. godine. Struktura vlasništva lizing društava u FBiH, prema podacima sa 31.03.2020. godine je da su dva lizing društva su u 100%-tnom vlasništvu nerezidentnih pravnih lica, jedno lizing društvo je u većinskom vlasništvu nerezidentnog pravnog lica, dok su dva lizing društva u 100%-tnom vlasništvu rezidentnih pravnih lica.

Na dan 31.03.2020. godine u lizing sektoru u FBiH bilo je zaposleno 115 lica, što je u odnosu na 31.12.2019. godine, više za tri zaposlena ili 2,7%.

U strukturi ukupne aktive lizing sektora u FBiH najznačajnije je učešće neto potraživanja po osnovu finansijskog lizinga, koja iznose 239,9 miliona KM ili 71,5% ukupne aktive. U poređenju sa 31.12.2019. godine, neto potraživanja po osnovu finansijskog lizinga su manja za 1,1 milion KM ili 0,5%, dok su bruto potraživanja po osnovu finansijskog lizinga manja za iznos od 2,5 miliona KM ili 0,9%. Jedna banka koja obavlja poslove finansijskog lizinga, na 31.03.2020. godine iskazuje neto potraživanja po osnovu ugovora finansijskog lizinga u ukupnom iznosu od 57,1 milion KM, što ukazuje da su neto potraživanja na nivou lizing sistema iznosila 297 miliona KM i ista su za osam miliona KM ili 2,6% manja u odnosu na kraj prethodne godine.

U istom periodu rezerve za gubitke za potraživanja po finansijskom lizingu povećane su za 0,1 milion KM ili 4,7%.

U strukturi potraživanja po osnovu finansijskog lizinga na nivou lizinga sektora u FBiH, posmatrano prema predmetu lizinga, ugovori koji su odobreni po osnovu finansiranja putničkih vozila i vozila za obavljanje djelatnosti učestvuju sa 84,4%, ugovori po osnovu finansiranja opreme učestvuju sa 14,7%, dok se na ugovore putem kojih su finansirane nekretnine odnosi 0,9%.

Prema korisniku lizinga, 87,4% se odnosi na ugovore odobrene pravnim licima, dok je porast potraživanja po finansijskom lizingu iskazan u segmentu preduzetnika za 2,4%.

Neto potraživanja po osnovu zajma su na dan 31.03.2020. godine iznosila 5,2 miliona KM ili 1,6% iznosa ukupne aktive lizing sektora u FBiH. U odnosu na 31.12.2019. godine, neto potraživanja po osnovu zajma su smanjena za iznos od 0,1 milion KM ili 1,6%. Potraživanja po osnovu zajmova u strukturi ukupne aktive lizing društava su smanjena zbog kontinuiranog smanjenja potraživanja po osnovu zajma, jer je odredbama ZoL-a lizing društvima zabranjeno zaključivanje novih ugovora o zajmu, pri čemu će ostati evidentirani u bilansima lizing društava u FBiH dok ne isteknu ugovoreni rokovi na koje su odobreni. Iskazani iznos neto potraživanja po osnovu zajma se odnosi na potraživanja jednog lizing društva, koje u svom portfoliu ima značajne iznose potraživanja po zajmu supsidijarnim licima, putem kojih su prije stupanja na snagu ZoL-a finansirani projekti izgradnje nekretnina.

NOVČANI EKVIVALENTI

Bilansna pozicija novac i novčani ekvivalenti na dan 31.03.2020. godine iznosila je 6,3 miliona KM, što čini 1,9% ukupne aktive, a ista je za 0,7 miliona KM ili 13,7% veća u odnosu na 31.12.2019. godine. Plasmani bankama, koje iskazuju dva lizing društva, na dan 31.03.2020. godine iznosili su 24 miliona KM, što čini 7,2% ukupne aktive lizing sektora u FBiH, a što je za 10,4 miliona KM ili 77% više u odnosu na 31.12.2019. godine. Od ukupnog iznosa ovih plasmana, 91,7% se odnosi na oročena sredstva jednog lizing društva kod komercijalnih banaka.

Neto vrijednost osnovnih sredstava finansiranih putem operativnog lizinga na dan 31.03.2020. godine iznosi 50,8 miliona KM i za 1,6 miliona KM ili 3,2% je povećana u odnosu na 31.12.2019.

Pojedinačno posmatrano, kod jednog lizing društva je iskazan porast neto vrijednosti osnovnih sredstava finansiranih putem operativnog lizinga u iznosu od 2,3 miliona KM, dok je kod dva lizing društva iskazano smanjenje u iznosu od 0,7 miliona KM.

KAPITAL LIZING DRUŠTAVA

Ukupni kapital lizing društava na 31.03.2020. godine iznosi 30,3 miliona KM, što čini 9% ukupne pasive lizing sektora u FBiH, a u poređenju sa 31.12.2019. godine, navedena pozicija je povećana za 0,8 miliona KM ili 2,8%. Posmatrano pojedinačno, kod tri lizing društva je došlo do povećanja ukupnog kapitala u odnosu na 31.12.2019. godine u iznosu od 1,1 milion KM, dok je kod dva lizing društva došlo do smanjenja ukupnog kapitala za 0,3 miliona KM.

Ukupne obaveze lizing sektora na dan 31.03.2020. godine iznose 305,1 milion KM, što čini 91% ukupne pasive lizing društava u FBiH. U poređenju sa stanjem na 31.12.2019. godine ukupne obaveze na nivou sektora su povećane za iznos od 10,9 miliona KM ili 3,7%.

Obaveze lizing društava u FBiH po uzetim kreditima na dan 31.03.2020. godine iznose 297,3 miliona KM, te predstavljaju dominantan izvor u strukturi ukupne pasive lizing sektora u FBiH obzirom da čine 88,6% ukupne pasive. U poređenju sa 31.12.2019. godine, pozicija obaveza po kreditima je veća za iznos od 11 miliona KM ili 3,8%. Posmatrano prema ugovorenoj ročnosti, obaveze po dugoročnim kreditima iznose 181,8 miliona KM ili 61,1% ukupnih obaveza po uzetim kreditima, dok kratkoročne obaveze po uzetim kreditima iznose 115,7 miliona KM ili 38,9%, koje se odnose na jedno lizing društvo.

Prema izvještajnim podacima na nivou lizing sektora u FBiH, rezerve za gubitke po finansijskom lizingu na dan 31.03.2020. godine iskazane su u iznosu od 2,8 miliona KM i veće su u odnosu na 31.12.2019. godine za 0,1 milion KM ili 4,7%. Povećanje rezervi za gubitke po finansijskom lizingu zabilježeno je u kategoriji dana kašnjenja od 60 do 90 dana (32%) i kategoriji preko 180 dana kašnjenja (16,6%). Od ukupnog iznosa iskazanih rezervi za gubitke, 77,4% odnosi se na jedno lizing društvo koje je u prvom kvartalu 2020. godine ostvarilo najveći gubitak.

POTRAŽIVANJA

U strukturi potraživanja po finansijskom lizingu na dan 31.03.2020. godine iskazano je ukupno 4,7 miliona KM dospjelih neizmirenih potraživanja, koja su veća za 1,7 miliona KM ili 57,3% u odnosu na 31.12.2019. godine.

Posmatrano na nivou lizing sistema FBiH na dan 31.03.2020. godine tržišna vrijednost izuzetih predmeta lizinga iznosi 7,3 miliona KM i ista je smanjena za iznos od 0,5 miliona KM ili 6,4% u odnosu na 31.12.2019. godine.

Posmatrano pojedinačno, tri lizing društva iskazala su pozitivan finansijski rezultat u iznosu od 1,1 milion KM, dok su dva lizing društva iskazala negativan finansijski rezultat u iznosu od 0,3 miliona KM, od čega se na jedno društvo odnosi 75,1% ukupno iskazanog negativnog finansijskog rezultata.

Ukupni prihodi lizing sektora u FBiH ostvareni u periodu 01.01.-31.03.2020. godine iznose 8,9 miliona KM.

Kamatni prihodi lizing sektora FBiH u periodu od 01.01. do 31.03.2020. godine iznosili su 3,4 miliona KM i isti su veći za 0,3 miliona KM ili 10,7% u odnosu na isti period prethodne godine.

OPERATIVNI RASHODI

U posmatranom periodu ukupni operativni rashodi lizing sektora iznosili su 6,8 miliona KM i isti su veći za 1,1 milion KM ili 19,8% u odnosu na isti period prethodne godine, pri čemu su u njihovoj strukturi smanjeni troškovi plata i doprinosa za 10,6%, troškovi poslovnog prostora su povećani za 28,2%, dok su ostali troškovi zabilježili porast za 31,5%.

Vrijednost novozaključenih ugovora finansijskog i operativnog lizinga ostvarenih na nivou lizing sistema u periodu od 01.01. do 31.03.2020. godine iznosila je 39 miliona KM i manja je za 3,9 miliona KM ili 9,2% u odnosu na isti period prethodne poslovne godine, od čega se na lizing sektor, kojeg čini pet lizing društava, odnosi 37,5 miliona KM, odnosno 96,2% od ukupne vrijednosti novozaključenih ugovora na nivou lizing sistema. Broj novozaključenih ugovora na nivou lizing sistema, u istom periodu, je iznosio 878, što je za 465 ugovora ili 34,6% manje u odnosu na isti period prethodne godine. Od toga se na lizing sektor odnosi 845 ugovora ili 96,2% od ukupnog broja zaključenih ugovora na nivou lizing sistema. Prosječna vrijednost ugovora na nivou lizing sistema zaključenih u 2019. godini iznosila je 44,4 hiljade KM i ista je veća u odnosu na isti period prethodne godine, kada je iznosila 32 hiljade KM.

Od ukupno ostvarene vrijednosti novozaključenih ugovora u prvom kvartalu 2020. godine, na ugovore finansijskog lizinga odnosi se 28,9 miliona KM ili 74,1%, dok se na ugovore operativnog lizinga odnosi 10,1 milion KM ili 25,9%.

Ukupan iznos novih finansiranja u prvom kvartalu 2020. godine ostvarila su tri lizing društva i jedna banka, koja se bavi poslovima finansijskog lizinga (pravni sljednik lizing društva koje se pripojilo istoj), dok su dva lizing društva obustavila zaključenje novih ugovora.

PREPORUKE ZA LIZING SEKTOR

Kako su iz Agencije za bankarstvo FBIH naveli u svom izvještaju oni će u okviru propisanih nadležnosti za nadzor poslovanja lizing društava u FBiH nastaviti sa planiranim aktivnostima koje će u narednom periodu biti usmjerene na sljedeće aspekte:

▪ nastavak kontinuiranog nadzora poslovanja lizing sektora, odnosno sistema u FBiH, putem izvještaja i kontrola na licu mjesta;

▪ očuvanju kapitalne adekvatnosti lizing sistema u FBiH i jačanju internih procesa definisanja parametara zaštite kapitala u subjektima lizing sistema u FBiH;

▪ praćenju i ocjeni efikasnosti uspostavljenih sistema upravljanja rizicima u lizing sektoru, odnosno sistemu u FBiH i kvaliteta sveukupnog upravljanja;

▪ unapređenje saradnje sa UDLBiH, u smislu pružanja stručne pomoći u primjeni zakonske podzakonske regulative za lizing društva, kao i saradnje sa drugim nadzornim i kontrolnim institucijama, te sa CBBiH u pogledu strukture i kvaliteta podataka koji se odnose na izloženosti po osnovu finansijskog lizinga u CRK-u;

▪ podršku unapređenju poslovnog ambijenta za poslovanje lizing sektora u FBiH i dr.

U okviru nadležnosti za nadzor poslovanja lizing društava, FBA očekuje od subjekata lizing sistema u FBiH da unaprijede aktivnosti i mjere sa primarnim ciljem zakonitog, stabilnog, efikasnog i transparentnog pružanja usluga finansiranja putem lizinga, a koje su usmjerene na:

▪ usklađenost poslovanja sa propisanim regulatornim zahtjevima, a naročito u kontekstu odobravanja privremenih mjera korisnicima lizinga čija je kreditna sposobnost pogoršanausljed pandemije virusnog oboljenja COVID-19;

▪ unapređenje sigurnog, stabilnog i održivog lizing poslovanja

▪ kapitalno jačanje i definisanje parametara zaštite kapitala i kapitalnu adekvatnost, jačanje sistema internih kontrola i funkcije interne revizije;

▪ unapređenje sistema upravljanja rizicima koji proizilaze iz lizing poslovanja i okruženja, pravovremeno identifikovanje rizika i poduzimanja mjera na kontroli i ublažavanju tih rizika;

▪ osiguranje pouzdanosti i integriteta podataka i informacija koji se dostavljaju FBA, CBBiH i drugim nadzornim institucijama i organima, osiguranja tačnosti, valjanosti i sveobuhvatnosti računovodstvenih i drugih evidencija, usklađenosti sa poslovnim politikama, planovima programima rada, zakonskim i drugim propisima i aktima kao i zaštita imovine društva i preventivno djelovanje i sprječavanje prevara i pogrešaka;

▪ dosljednu provedbu propisa kojima se definiše zaštita korisnika finansijskih usluga i dr.