Međulaboratorijska ispitivanja, svrha i značaj?

Jedan od zahtjeva standarda kontrole kvalitete u laboratorijama je da participira u programima međulaboratorijskog poređenja. Time se potvrđuju kompetencije i alat su za osiguranje kvaliteta rezultata ispitivanja.

Senzoričari Multi lab-a su učesnici u međulaboratorijskom ispitivanju parametara mirisa koji je organizovao Naučni institut za prehrambene tehnologije, Novi Sad.

Primarni cilj međulaboratorijskih uporednih ispitivanja je da laboratorijama pruži podršku u postupku unapređenja kvaliteta njihovih rezultata. Međulaboratorijsko ispitivanje se provodi u svrhu određivanja preciznosti metode ili u svrhu ocjene osposobljenosti laboratorija za provođenje određene metode ispitivanja. Važno je za postizanje i/ili poboljšanje osposobljenosti laboratorija te osiguravanje kvalitete rezultata ispitivanja. Rezultat međulaboratorijskog ispitivanja može upozoriti na problem u laboratoriju, ali i na problem vezan za samu metodu ispitivanja, a može biti važan kupcu ili akreditacijskom tijelu za usporedbu rada laboratorija s drugim laboratorijima. Uspjeh provedenoga međulaboratorijskog ispitivanja, tj. dobivanje svrsishodnog rezultata ovisi o dobroj organizaciji koja uključuje: program ispitivanja, izbor materijala za ispitivanje, određivanje razreda ispitivanja, broja uzoraka, upute i način provedbe, izbor laboratorija sudionika, distribuciju uzoraka te prikupljanje rezultata ispitivanja. Međulaboratorijsko ispitivanje organizira radna grupa stručnjaka dobro upoznatih s metodom ispitivanja i njezinom primjenom. U grupi je potrebno imenovati osobu odgovornu za organizaciju međulaboratorijskog ispitivanja (koordinator) i osobu odgovornu za statističku obradu rezultata ispitivanja. Danas, međulaboratorijska ispitivanja predstavljaju jako bitan alat za potvrdu kontrole kvaliteta.

Izbor laboratorija

Sudionici moraju biti osposobljeni, laboratoriji koji imaju zadovoljavajući prostor i opremu,  osposobljenog ispitivača, trebaju dobro poznavati metodu ispitivanja kao i imati dovoljno vremena i zainteresiranosti za kvalitetno obavljanje zadatka. Svakom laboratoriju, koji sebe smatra sposobnim, dobro je pružiti priliku da sudjeluje u međulaboratorijskom ispitivanju.

Senzorička analiza

Senzorske (senzorne, osjetilne, organoleptičke) analize temelje se na upotrebi ljudskih osjetila u procjeni karakteristika hrane kao što su izgled, miris, okus, konzistencija, primjerenost, dopadljivost i drugo. Stoga se u većini tih analiza koriste prethodno educirani analitičari, a analize provode u standardiziranim i kontroliranim uvjetima rada. Senzorna svojstva proizvoda mogu se precizno definisati primjenom standardizovanih metoda senzorne analize. Deskriptivni metodi senzorne analize obezbjeđuju kvantitativni opis odabranih senzornih svojstava proizvoda, a provode se angažovanjem kvalifikovanih ocjenjivača.

Senzorika mirisa – olfaktorna tehnika

Miris je obično prvi aspekt arome koju zapazi potrošač. Nadražaj za mirs su jedinjenja u vazduhu ili isparljive supstance koje im omogućavaju da putuju od nekog izvora do olfaktornih receptora kada se doživljaji stvaraju i čime se obezbeđuju različiti mirisi.

Olfaktorna tehnika predstavlja utvrđivanje kvaliteta pomoću čula mirisa. Anatomija nosa čovjeka je takve građe, da se i pri malom uvlačenju zraka nadražuju olfaktorni receptori koji se nalaze u nosu. Oko 2 miliona receptora zauzimaju svega 2,5 cm2 površine sluzokože nosa. Bez obzira što ovi receptori zauzimaju malu površinu, smatra se da je ovo čulo kod čovjeka dobro izraženo i da je dominantno u poređenju sa ostalim čulima. Osjetljivost čovjekovog nosa je veća na neke mirise od hromatografskih metoda. Utvrđeno je da čovjek olfaktornim receptorima može registrovati više desetina hiljada različitih mirisa, pri čemu je izražena izuzetna sposobnost pamćenja mirisa. Postoji mogućnost pamćenja mirisa kojeg je osoba osjetila prije više godina. Sistematskom obukom i treningom moguće je proširiti spektar zapažanja i znatno izoštriti čulo mirisa. Mirisni epitel koji je zaslužan za mehanizam senzacije i percepcije mirisa sastoji se iz četiri tipa ćelija: receptivni neuroni, mikrovilarne ćelije, podupirači i bazne ćelije.

Za sve laboratorijske analize na raspolaganju vam stoji Multi lab.