Deseta godišnjica proširenja EU: Uspješna priča za Srednju Evropu

U maju 2004. godine, Poljska, Češka Republika, Slovačka, Mađarska, Slovenija, Estonija, Latvija, Litvanija, Kipar i Malta su se pridružile Evropskoj uniji (EU). Deset godina kasnije, analitičari Raiffeisen Researcha u posebnom izvještaju posmatraju učinak pet srednjoevropskih (CE) zemalja članica  i zaključuju da proširenje EU predstavlja uspješnu priču – ne samo za srednjoevropsku regiju, nego i za Austriju. „Iako je ovo bilo najveće pojedinačno proširenje u historiji EU u vidu broja novih zemalja članica i populacije, ukupnom BDP-u EU je dodalo samo 4,8 procenata. Unatoč tome, proširenje je imalo neizmjeran značaj za ekonomski razvoj pet novih zemalja članica Srednje Evrope”, izjavio je Gunter Deuber, rukovodilac Odjela istraživanja tržišta obveznica i valuta za Srednju i Istočnu Evropu pri Raiffeisen Bank International (RBI) te glavni autor posebnog izvještaja.

Podjela Istok-Zapad unutar EU je zastarjela

Udio pet srednjoevropskih država u ukupnom BDP-u EU porastao je sa 4,2 procenta, koliki je bio 2004. godine, na 5,7 procenata u 2013. godini. Prosječni BDP po glavi stanovnika (po paritetu kupovne moći) u Srednjoj Evropi, u poređenju s prosjekom EU, se povećao za 12 procentualnih poena od 2004. godine. Također, udio regiona Srednje Evrope u izvozu EU na svjetska tržišta se povećao sa 6,2 procenta u 2004. godini na 9,7 procenata u 2013. godini. Ostali indikatori, poput niskih stopa nezaposlenosti, solidnih nivoa javnog duga, relativno stabilnih kreditnih rejtinga država ili solidnog razvoja bankarskog sektora, također potvrđuju visok stepen otpora u cikličnim kretanjima u većini srednjoevropskih ekonomija i kvalitet ekonomskog rasta u regionu.

„Budući da oko 80 procenata regionalnog BDP u Srednjoj Evropi potiče od Poljske, Češke Republike i Slovačke, nedavni ekonomski i politički nemiri u Mađarskoj i Sloveniji imali su samo mali utjecaj na cjelokupni uspjeh regiona. Obzirom na solidan rezultat, ne iznenađuje da finansijska tržišta većinu srednjoevropskih država smatraju prilično blizu takozvanim “glavnim” zemljama euro područja. S tim u vezi, 10. godišnjica EU proširenja na Srednju Evropu trebala bi potisnuti mišljenja u pogledu podjele unutar EU na Istočne i Zapadne zemlje”, rezimirao je Deuber pozitivan razvoj srednjoevropskog regiona u protekloj deceniji.

Austrija profitira kao vodeći investitor u Srednjoj Evropi

Govoreći u apsolutnim vrijednostima, austrijska ekonomija jedan je od najvećih investitora općenito u Srednjoj i Istočnoj Evropi (CEE), a posebno u srednjoevropskom regionu. Na Austriju se odnosi oko 13 procenata ukupnih direktnih stranih investicija zapadnoevropskih zemalja u Srednju Evropu, dok udio Njemačke iznosi 20 procenata. Trgovina s Austrijom predstavlja oko 4 procenta ukupnog obima trgovine u cijelom srednjoevropskom regionu uz posebno visoku angažiranost u njenim graničnim susjednim zemljama, Češkoj Republici, Slovačkoj, Mađarskoj i Sloveniji. Relativna pozicija Austrije u bankarskom sektoru je čak jača nego njena pozicija u realnoj ekonomiji, obzirom da u srednjoevropskom regionu austrijske banke čine 20 procenata ukupne izloženosti zapadnih banaka, u poređenju sa 14 procenata koji se odnose na njemačke banke.

Trenutne prognoze za rast BDP-a u srednjoevropskom regionu od 2,5 procenata (2014. godine) i 2,8 procenata (2015. godine) ne samo da su iznad prosjeka Srednje i Istočne Evrope (1,2 procenta u 2014. godini i 2,0 procenata u 2015. godini) nego su također značajno više od prognoze rasta za euro područje (1,5 procenata i 2,0 procenta, respektivno). Stoga će pozitivna dešavanja u Srednjoj Evropi i dalje ići u prilog austrijskoj ekonomiji, zbog čega će Austrija biti jedna od zemalja s najviše koristi od EU proširenja iz 2004. godine.