Program posebnog nadzora nad prisustvom karantinski štetnih organizama

Službeni glasnik Republike Srpske - broj 43, 13.5.2021.

Na osnovu člana 31. Zakona o zaštiti zdravlja bilja u Republici Srpskoj (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 25/09) i člana 76. stav 2. Zakona o republičkoj upravi (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 115/18), ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede d o n o s i

PROGRAM

POSEBNOG NADZORA NAD PRISUSTVOM KARANTINSKI ŠTETNIH ORGANIZAMA (IMPATIENS NECROTIC SPOT TOSPOVIRUS, PEPINO MOSAIC VIRUS I TOMATO YELLOW LEAF CURL VIRUS) NA PODRUČJU REPUBLIKE SRPSKE U 2021. GODINI

Član 1.

Ovim programom utvrđuju se mjere, rokovi, način provođenja mjera, subjekti koji ih provode, izvori i način osiguranja i korištenja sredstava, kao i način kontrole provođenja mjera posebnog nadzora nad prisustvom Impatiens necrotic spot tospovirus - prouzrokovača virusa nekrotične pjegavosti impatijensa, Pepino mosaic virus - prouzrokovača mozaika pepina i Tomato yellow leaf curl virus - prouzrokovača žute uvijenosti lista paradajza na području Republike Srpske u 2021. godini.

Član 2.

(1) Cilj ovog programa je utvrđivanje prisustva, od- nosno odsustva karantinski štetnih organizama Impatiens necrotic spot tospovirus - prouzrokovača virusa nekrotične pjegavosti impatijensa (u daljem tekstu: INSV), Pepino mosaic virus - prouzrokovača mozaika pepina (u daljem tekstu: PepMV) i Tomato yellow leaf curl virus - prouzrokovača žute uvijenosti lista paradajza (u daljem tekstu: TYLCV) na mjestima ulaska pošiljki biljaka domaćina koje se uvoze u Republiku Srpsku, na mjestima proizvodnje rasada biljaka domaćina, na poljoprivrednim gazdinstvima i okućnicama na kojima se uzgajaju biljke domaćini INSV, PepMV i TYLCV, koji su navedeni u Prilogu 1. ovog programa i čine njegov sastavni dio, kao i na javnim površinama.

(2) Biljne vrste domaćini INSV u Republici Srpskoj su: Impatiens sp. (hibrid Nova Gvineja), Antirrhinum sp., Begonia sp., Cyclamen persicum, Dahlia sp., Eustoma grandiflorum, paprika (Capsicum annuum L.), krastavac (Cucumis sativus L.), salata (Lactuca sativa L.) i bosiljak (Ocimum basilicum L.), kao i ostalo bilje navedeno u Prilogu 1. ovog programa.

(3) Biljne vrste domaćini PepMV u Republici Srpskoj su paradajz (Lycopersicon esculentum L.) i ostalo bilje navede- no u Prilogu 2. ovog programa.

(4) Biljne vrste domaćini TYLCV u Republici Srpskoj su paradajz (Lycopersicon esculentum L.) i paprika (Capsicum annuum L.), kao i ostalo bilje navedeno u Prilogu 3. ovog programa.

(5) Posebnim nadzorom istražuje se šire područje, odno- sno lokaliteti na kojima se u Republici Srpskoj uzgajaju bilj- ke domaćini iz stava 2. ovog člana, radi određivanja statusa istraživanog područja za navedeni organizam, te utvrđivanja mogućih putanja ulaska ili širenja u Republici Srpskoj.

Član 3.

(1) Poseban nadzor radi detekcije karantinski štetnog organizama INSV, PepMV i TYLCV provodi se na cijeloj teritoriji Republike Srpske.

(2) Poseban nadzor i mjere nadzora na graničnim prijela- zima provodi Republička uprava za inspekcijske poslove (u daljem tekstu: Inspektorat).

(3) Institucije koje imaju ovlašćenje Ministarstva poljopri- vrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo) za provođenje poslova od javnog interesa u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja za karantinski štetne organizme INSV, PepMV i TYLCV (u daljem tekstu: ovlašćene institucije) provode poseban nadzor kod registriranih proizvo- đača rasada biljaka domaćina, kod proizvođača biljaka domaći- na, na javnim površinama, kao i na poljoprivrednim gazdinstvi- ma i okućnicama na kojima se uzgajaju biljke domaćini.

(4) Ovlašćena institucija priprema informacione letke sa stručnim savjetima o načinima sprečavanja širenja i mogu- ćim mjerama kontrole patogena i vektora.

(5) Program posebnog nadzora podrazumijeva monito- ring koji se provodi nad prisustvom štetnih organizama (u daljem tekstu: monitoring).

(6) Uvozne pošiljke koje su obuhvaćene monitoringom ne zadržavaju se na graničnom prijelazu i za njih fitosanitar- ni inspektor izdaje rješenje o zabrani prometa do dobivanja rezultata laboratorijskih analiza.

(7) U slučaju detekcije karantinskog štetnog organizma, Inspektorat preduzima sve neophodne radnje u skladu sa propisima kojima je regulirana ova oblast.

Član 4.

Odabir lokacija vrši se na osnovu poznavanja biologije karantinski štetnih organizama, klimatskih uvjeta za njegov razvoj i geografske distribucije i veličine komercijalnih pro- izvodnih usjeva biljaka domaćina, poljoprivrednih gazdin- stava, registriranih rasadnika i javnih površina.

Član 5.

(1) Područja rada su mjesta ulaska u Republiku Srpsku, mjesta proizvodnje rasada biljaka domaćina, kao i proizvod- ni usjevi, javne površine, poljoprivredna gazdinstva i okuć- nice na kojima se uzgajaju biljke domaćini INSV, PepMV i TYLCV.

(2) Nadzorom se obuhvaćaju proizvođači rasada biljaka domaćina, proizvodni usjevi, javne površine i poljoprivredna gazdinstva na kojima se uzgajaju biljke domaćini iz člana 2.

stav 2. ovog programa, kao i granični prijelazi kao mjesta ulaska pošiljki biljaka domaćina.

Član 6.

Vrijeme vršenja nadzora propisano je na osnovu život- nog ciklusa štetnih organizama i fenologije biljaka domaći- na, a vrši se u skladu sa međunarodno priznatim i validnim dijagnostičkim metodama.

Član 7.

(1) Vizuelni pregledi i uzimanje službenih uzoraka od ovlašćene institucije vrši se tokom sezone rasta biljaka do- maćina kada su simptomi vidljivi.

(2) Vizuelne preglede i uzimanje službenih uzoraka vrše ovlašćene institucije, uz prisustvo zaposlenih u Ministarstvu, koji obavljaju poslove pružanja stručnih usluga u poljopri- vredi, a koji određuju lokaciju i zasad za uzimanje uzoraka.

(3) Tok vizuelnog pregleda i način uzorkovanja propisan je u prilozima 4, 5. i 6. ovog programa i čini njegov sastavni dio.

(4) Monitoring ovisi o vrsti biljke domaćina i vrsti i bio- logiji štetnog organizma i vrši se:

1) kod proizvođača rasada biljaka domaćina,

1) u proizvodnim usjevima biljaka domaćina INSV, PepMV i TYLCV sa podacima koji ukazuju na porijeklo rasada u zasadu (proizvodnja na otvorenom i u zatvorenim objektima),

2) pri uvozu rasada povrća i cvijeća,

3) pri uvozu sjemena povrća i cvijeća,

4) na poljoprivrednim gazdinstvima gdje se uzgajaju bilj- ke domaćini,

5) na javnim površinama.

(5) Biljke se pregledaju pojedinačno, dok je pri opisu mjesta uzimanja uzoraka obavezno detaljno opisati mjesto uzorkovanja sa obaveznim unošenjem GPS pozicije, a to se navodi i u Zapisniku o uzimanju uzoraka i prijavi uzoraka, čiji je izgled propisan u Prilogu 7. ovog programa i čini nje- gov sastavni dio.

Član 8.

Broj uzoraka za laboratorijsko ispitivanje nad prisustvom INSV, PepMV i TYLCV, koje vrši ovlašćena institucija, prika- zan je u tabelama 1, 2. i 3. u Prilogu 8. ovog programa, koji čini njegov sastavni dio, a detaljan prikaz broja uzoraka bit će defini- ran Ugovorom o uvjetima za realizaciju i korištenje sredstava zafinansiranje programa iz oblasti zaštite zdravlja bilja.

Član 9.

Broj službenih uzoraka za laboratorijsko ispitivanje pri- sustva INSV, PepMV i TYLCV, čije uzimanje vrši Inspekto- rat, prikazan je u Tabeli 4. u Prilogu 8. ovog programa.

Član 10.

(1) Laboratorijska ispitivanja uzoraka vrše se u skladu sa međunarodno priznatim i validnim dijagnostičkim meto- dama (EPPO, 2004. Diagnostic protocols for regulated pe- sts PM7/034(1): Tomato spotted wilt tospovirus, Impatiens necrotic spot tospovirus and Watermelon silver mottle tos- povirus Bulletin OEPP/EPPO Bulletin 34:271-279; (EPPO, 2013. Diagnostic protocols for regulated pests PM 43(1): Pe- pino mosaic virus (PepMV) Bulletin OEPP/EPPO Bulletin 43: 94-104 i EPPO, 2005. Diagnostic protocols for regula- ted pests PM 7/50(1): Tomato yellow leaf curl begomovirus (TYLCV) Bulletin OEPP/EPPO Bulletin 35:319-325).

(2) Laboratorijski izvještaji, osim rezultata analiza, mo- raju sadržavati i metode po kojima je vršena detekcija.

Član 11.

(1) Lokacije uzorkovanja i vizuelnih pregleda unose se u Fito-Gis aplikaciju.

2) Na osnovu rezultata provođenja ovog programa, uzorkovanja i izvještaja iz laboratorija, ovlašćene institucije dužne su da izrade kartu lokacija uzorkovanja i kartu lokacija sa pozitivnim uzorcima, koristeći Fito-Gis aplikaciju.

(3) Ovlašćene institucije dostavljaju Ministarstvu, u elektronskom obliku, karte iz stava 2. ovog člana i spisak GPS lokacija u XY koordinatnom sistemu.

Član 12.

(1) Rok za uzimanje uzoraka kod proizvođača rasada, iz proizvodnih usjeva, poljoprivrednih gazdinstava, okućnica i uvezenog sjemena u prometu, te dostavljanje uzoraka ovla- šćenoj laboratoriji radi laboratorijskih analiza je 1. decembar 2021. godine.

(2) Konačan izvještaj o provedenom programu, kao i karte iz člana 11. stava 2. ovog programa dostavljaju se Mi- nistarstvu do 10. decembra 2021. godine.

(3) Rok za uzimanje uzoraka iz uvoza, dostavljanje uzoraka ovlašćenoj laboratoriji radi laboratorijskih analiza, te dosta- vljanje izvještaja Inspektorata je 31. decembar 2021. godine.

(4) Svi vršioci ovog programa odmah izvještavaju Ministarstvo o posebnim događajima tokom njegovog provođe- nja, a posebno o svim slučajevima otkrivanja štetnog organi- zma koji je predmet posebnog nadzora.

(5) U slučaju otkrivanja štetnih organizama koji su pred- met posebnog nadzora, vršioci odmah obavještavaju Mini- starstvo i Inspektorat, koji preduzima neophodne fitosani- tarne mjere s ciljem sprečavanja širenja i suzbijanja štetnog organizma, a u skladu sa propisima iz ove oblasti, te o tome obavještava Ministarstvo.

Član 13.

(1) Ukupne rezultate ovog programa ovlašćene institucije vode i dostavljaju Ministarstvu na obrascima 1, 2. i 3, koji se nalaze u Prilogu 9. ovog programa i čine njegov sastavni dio.

(2) Inspektorat Republike Srpske vodi evidencije provođenja Programa na graničnim prijelazima i ukupne rezultate dostavlja Ministarstvu na Obrascu 4, koji se nalazi u Prilogu 9. ovog programa.

Član 14.

Provođenje ovog programa finansira se iz budžeta Republike Srpske, na osnovu Pravilnika o uvjetima i načinu ostva- rivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela u 2021. godini - pravo na podsticajna sredstva za finansiranje programa iz oblasti zaštite zdravlja bilja.

Član 15.

Stupanjem na snagu ovog programa prestaje važiti Program posebnog nadzora nad prisustvom karantinski štetnih organizama (Impatiens necrotic spot tospovirus, Pepino mosaic virus i Tomato yellow leaf curl virus) na području Republike Srpske u 2020. godini (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 36/20).

Član 16.

Ovaj program stupa na snagu osmog dana od dana objave u “Službenom glasniku Republike Srpske”.

Broj: 12.03.3-330-1107/21
23. aprila 2021. godine
Banjaluka

Ministar

Dr. Boris Pašalić, s.r.